در هر خودرو قطعات مصرفی بسیاری وجود دارند که در اثر استفاده مکرر و رانندگی در جاده، دچار فرسودگی شده و نیاز به تعویض خواهند داشت. واشر سر سیلندر نیز از جمله این قطعات است که لازم است به صورت دوره‌ای تعویض گردد تا کارایی مناسب و عملکرد صحیحی داشته باشد و به دیگر قطعات خودرو آسیبی وارد نکند. با این حال این سوال پیش می‌آید که بهترین زمان برای تعویض واشر سر سیلندر چه زمانی است و بر چه اساسی باید تشخیص داد که این قطعه نیاز به تعویض دارد؟ در ادامه با تمام نکات زمان تعویض واشر سر سیلندر آشنا خواهید شد.
واشر سر سیلندر چیست؟
پیش از پرداختن به زمان تعویض واشر سر سیلندر ابتدا بهتر است بدانیم که این قطعه دقیقا چه ویژگی هایی دارد و نقش آن در خودرو چیست. واشر سر سیلندر قطعه‌ای بسیار مهم از جنس مواد نسوز است که در بین سیلندر و سر سیلندر قرار می‌گیرد و نقش مهمی در یکپارچگی فضای بین این دو بخش بر عهده دارد.
زمانی که موتور خودرو در حال فعالیت و پیستون ها در حال بالا و پایین رفتن هستند، واشر سر سیلندر در جایگاه خود، به جلوگیری از خروج گاز از محفظه احتراق و نشت روغن یا آب از کانال های مخصوص به خود کمک می‌کند.
به دلیل فشار زیادی که به صورت مداوم بر واشر سر سیلندر وارد می‌شود و اهمیت بالایی که در حفظ عملکرد موتور خودرو دارد، باید کیفیت آن تضمین شده و از مواد اولیه مرغوب ساخته شده باشد. توجه داشته باشید که در زمان تعویض واشر سر سیلندر، حتما از برند های معتبر و اجناس اصل خرید کنید.
واشر سر سیلندر نیز مانند بسیاری دیگر از قطعات مصرفی خودرو پس از مدتی استفاده و رانندگی، دچار فرسودگی می‌شود. فرسودگی واشر سر سیلندر به شکل دفرمه شدن بروز می‌کند که اصطلاحا به آن سوختن واشر سر سیلندر نیز گفته می‌شود.
ویژگی های واشر سر سیلندر مناسب چیست؟
یک واشر سر سیلندر مناسب، پیش از فرا رسیدن زمان تعویض واشر سر سیلندر، باید دو ویژگی بسیار مهم داشته باشد تا عملکرد صحیحی از خود نشان دهد و آسیبی به موتور خودرو وارد نکند. این دو ویژگی عبارتند از:
- مقاومت حرارتی بسیار بالا (از جنس پنبه نسوز، فولاد یا مس)
- استقامت در مقابل فشار زیاد (فولاد چند لایه)
با دارا بودن این دو ویژگی، واشر سر سیلندر می‌تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند و از عملکرد سیلندر و موتور محافظت نماید.
نقش و کاربرد های واشر سر سیلندر
برای شناخت بهتر زمان تعویض واشر سر سیلندر، شاید خوب باشد که بدانیم این قطعه در خودرو دقیقا چه کاری انجام می‌دهد و چه نوع فعالیتی باعث فرسودگی آن می‌شود. نقش واشر سر سیلندر در خودرو بسیار مهم و پررنگ است و در صورتی که دچار فرسودگی شود و عملکرد سابق را نداشته باشد ممکن است آسیب های جدی به موتور خودرو وارد شود. در ادامه مهم‌ترین کاربرد های این قطعه را بررسی خواهیم کرد.
1-عبور مایعات: یکی از مهم‌ترین کاربرد و نقش های واشر سر سیلندر در خودرو ایجاد امکان عبور مایعاتی نظیر خنک کننده ها و ضد یخ و همچنین روغن موتور است. این قطعه با قرارگیری در میان موتور و سیلندر امکان عبور امن این مایعات که برای عملکرد صحیح موتور ضروری هستند را فراهم می‌کند و مانع از نشت آن ها می‌شود.
2-جلوگیری از ترکیب شدن مایعات: همانطور که گفته شد مایعات و مواد مختلفی نظیر خنک کننده ها و روغن موتور باید از محفظه مخصوص به خود عبور کنند بدون اینکه با یکدیگر برخورد داشته باشند. از آن جایی که محل عبور روغن و مایع ضد یخ با یکدیگر فاصله بسیار کمی دارد، واشر سر سیلندر مانع از برخورد و ترکیب شدن این دو ماده و خراب شدن ترکیب آن ها می‌گردد.
3-عملکرد بهینه سیلندر (آب بندی): نقش دیگر و بسیار مهم واشر سر سیلندر بهینه سازی عملکرد سیلندر در مقابل فشار وارده از سمت موتور خودرو و اصطلاحا آب بندی سیلندر است. این واشر فشار و حرارت وارد شده از سمت موتور را به خوبی تحمل کرده و مانع از نشت گاز به داخل فضای موتور می‌شود. در صورت فرسودگی واشر سر سیلندر و نشت گاز، عملکرد موتور دچار مشکل شده و ممکن است خطرات جدی‌تر نیز رخ دهند.
عوامل موثر بر فرسودگی واشر سر سیلندر
با وجود اینکه واشر سر سیلندر قطعه‌ای مصرفی است و فرسودگی آن اجتناب ناپذیر است، با این حال عواملی وجود دارند که می‌توانند زمان تعویض واشر سر سیلندر را جلو بیندازند و سوختگی آن را تسریع کنند. با شناخت این عوامل می‌توانید تا حدودی از آن ها جلوگیری کنید و عمر مفید واشر سر سیلندر را افزایش دهید. برخی از این عوامل به شرح زیر است.
- بروز مشکل در ترموستات
- خرابی در پمپ آب و بروز مشکل در جریان گردش آب در موتور
- نقص فنی در عملکرد پروانه رادیاتور یا رسوب که منجر به خنک نشدن آب رادیاتور می‌گردند.
- مسدود شدن مسیر های عبور آب در موتور
- کاهش سطح آب رادیاتور
- پیچ خوردن شلنگ های رادیاتور
- فشار وارده بر موتور خودرو در فصل گرما
- رانندگی طولانی مدت در ترافیک
برخی از این عوامل قابل پیشگیری و حل شدن هستند و برخی از آن ها مانند فصل گرما یا ترافیک راهی برای پیشگیری ندارند. بنابراین مجموعه‌ای از این عوامل در کنار گذشت زمان، باعث سوختن واشر سر سیلندر و کاهش کارایی آن خواهند شد.
تشخیص زمان تعویض واشر سر سیلندر
برای تشخیص زمان تعویض واشر سر سیلندر باید به نشانه های سوختن و فرسودگی آن توجه داشته باشید. البته بهتر است پیش از بروز نشانه ها که در اثر خرابی و مشکل در بخشی از سیستم خودرو به وجود آمده‌اند، اقدام به بررسی کیفیت و کارایی واشر سر سیلندر نموده و در زمان مناسب آن را تعویض کنید. در صورتی که تجربه کافی در این زمینه ندارید بهتر است از تعمیرکاران مجرب کمک بگیرید.
مهم‌ترین نشانه های زمان تعویض واشر سر سیلندر که در بررسی ها باید به آن ها توجه کنید به شرح زیر است.
- عملکرد نامناسب سیلندر: اولین و مهم‌ترین نشانه زمان تعویض واشر سر سیلندر، بروز مشکل در عملکرد سیلندر است. این مشکل ممکن است به شکل نشتی مواد و یا عدم تحمل فشار وارده خود را نشان دهد.
- نشت مایعات خارج از موتور: در اثر سوختن واشر سر سیلندر ممکن است مایعاتی نظیر آب یا روغن در فضای خارج از موتور، روی خود سر سیلندر، کاور سوپاپ ها و غیره نشتی داشته باشند. مشاهده چنین مواردی بسیار آسان است و نشان دهنده زمان تعویض واشر سر سیلندر می‌باشد.
- نشت مایعات داخل موتور: در برخی موارد و با فرا رسیدن زمان تعویض واشر سر سیلندر، مایعات مختلف در فضای داخلی موتور که قابل دیدن نیست، نشتی دارند و می‌توانند باعث بروز مشکل شوند. تشخیص این مورد کمی دشوار است و بهتر است به سراغ نشانه های دیگر بروید.
- ترکیب مسیر های عبور مواد: همانطور که گفته شد، واشر سر سیلندر مانع از ترکیب شدن موادی نظیر روغن موتور و مایع خنک کننده و ضد یخ می‌شود. زمانی که واشر سر سیلندر دچار سوختگی و فرسایش شود، با ترکیب شدن مسیر عبور این مواد با یکدیگر، ممکن است مایعی غلیظ با رنگ قهوه‌ای روشن را روی کاور های سوپاپ، زیر درب موتور، روی درب رادیاتور و یا در مخزن آب رادیاتور مشاهده کنید.
- حباب زدن مایع خنک کننده: در اثر سوختگی واشر سر سیلندر گاز های موجود در سیلندر وارد سیستم خنک کننده موتور خودرو می‌شوند و باعث ایجاد حباب هایی در مایع خنک کننده موجود در مخزن رادیاتور می‌گردند. این مسئله نشانه‌ای صد در صد از زمان تعویض واشر سر سیلندر است و در صورت دم تعویض موجب داغ شدن موتور خواهد شد.
- خروج دود سفید از اگزوز: همانطور که ممکن است گاز های موجود در سیلندر وارد سیستم خنک کننده شوند، در اثر سوختگی واشر سر سیلندر ممکن است بر عکس این قضیه نیز رخ دهد و مایع خنک کننده به داخل سیلندر نشت کند. این اتفاق باعث ایجاد یک دود سفید رنگ خواهد شد که معمولا در هنگام استارت زدن موتور از اگزوز خارج می‌گردد. ورود حجم زیادی مایع خنک کننده به داخل سیلندر موجب بروز هیدرولاک شده و آسیب جدی به موتور خودرو وارد می‌کند.
- دیرتر روشن شدن موتور خودرو: اگر پس از استارت موتور خودرو طول می‌کشد تا روشن شود و سپس دود سفید رنگی از اگزوز خارج می‌شود می‌تواند نشانی از زمان تعویض واشر سر سیلندر و سوختگی آن باشد.
- تورم شلنگ های رادیاتور: در اثر سوختن واشر سر سیلندر ممکن است شلنگ های ورودی و خروجی به رادیاتور دچار تورم و باد کردگی شوند.
- وجود روغن در داخل مخزن آب رادیاتور: اگر روغن را به وضوح در آب موجود در مخزن رادیاتور مشاهده کنید، ممکن است نشانه‌ای از سوختگی واشر سر سیلندر باشد که باعث نشتی روغن موتور شده است.
- کاهش سطح آب رادیاتور: در صورتی که از سالم بودن سیستم خنک کننده و نشتی نداشتن آن مطمئن هستید، کاهش سطح آب رادیاتور می‌تواند نشانه‌ای از سوختن واشر سر سیلندر باشد.
- صدای عبور آب از پشت داشبورد: در صورتی که صدای جریان آب را از پشت داشبورد می‌شنوید ممکن است نشانه‌ای برای زمان تعویض واشر سر سیلندر و سوختگی آن باشد.
برخی از این نشانه ها ممکن است در اثر عوامل دیگر و یا مجموعه‌ای از عوامل صورت گرفته باشند که تنها یکی از آن ها سوختن واشر سر سیلندر است. برای تشخیص بهتر مشکل اصلی و بررسی های دوره‌ای تمام سیستم های خودرو بهتر است به صورت مرتب به تعمیرگاه های معتبر مراجعه نموده و کار را به آن ها بسپارید.
نتیجه گیری
در این مطلب با قطعه واشر سر سیلندر به طور کامل آشنا شدیم و ویژگی ها و کاربرد های آن را شناختیم. همانطور که گفته شد این قطعه، از جمله قطعات مصرفی است و با گذشت زمان باید آن را تعویض کرد. تشخیص زمان تعویض واشر سر سیلندر آسان است و نشانه های مشخصی دارد. با این حال بهتر است این قطعه را به صورت دوره‌ای و پیش از بروز نشانه ها که هر کدام ناشی از یک مشکل هستند، تعویض کنید.
سوالات متداول
1-واشر سر سیلندر چیست و چه نقشی در عملکرد موتور خودرو ایفا می‌کند؟
واشر سر سیلندر قطعه‌ای است که بین سر سیلندر و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد. این واشر، یک قطعه با ضخامت کم و از جنس فلزی است که به عنوان یک راه حل برای ایجاد یک ترازبندی دقیق بین سر سیلندر و بلوک سیلندر استفاده می‌شود. نقش اصلی واشر سر سیلندر، ایجاد یک فضا بین دو قسمت مهم موتور یعنی سر سیلندر و بلوک سیلندر است که برای بهینه سازی عملکرد موتور و جلوگیری از نشتی هوا، روغن و سایر مایعات بین این دو بخش استفاده می‌شود.
2-چه زمانی باید واشر سر سیلندر تعویض شود؟
زمان تعویض واشر سر سیلندر به عوامل مختلفی بستگی دارد. اما در صورتی که واشر سر سیلندر خراب شود، عموما علائم مشخصی ظاهر می‌شود. اگر موتور شما نشانه هایی مانند نشت روغن، هوا و مایعات، افت قدرت، افزایش مصرف سوخت و یا افزایش دود خروجی از اگزوز را نشان دهد، ممکن است نیاز به تعویض واشر سر سیلندر باشد.
3-چه عواملی می‌توانند باعث خرابی واشر سر سیلندر شوند؟
خرابی واشر سر سیلندر می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. در برخی موارد، خرابی واشر سر سیلندر ناشی از عوامل خارجی مانند تغییرات دمایی ناگهانی و فشار بالا است. عوامل دیگری مانند استفاده طولانی مدت از خنک کننده، مصرف روغن ناسالم، کیفیت نامناسب واشر سر سیلندر، نصب نادرست واشر سر سیلندر، واشر های سایز نامناسب و یا خرابی در سیستم ترموستات می‌توانند به خرابی واشر سر سیلندر منجر شوند.
یک پاسخ
سلام بسیار عالی و فنی بود بابت مطلب زیباو فنی شما متشکرم