موتور خودرو محل تولید انرژی و نیروی لازم برای حرکت ماشین است. موتور خودرو های بنزینی از احتراق سوخت برای تولید این انرژی استفاده می‌کند و همانطور که می‌دانید برای احتراق یک ماده سوختنی، به هوا و اکسیژن نیاز است. بنابراین هوا وارد موتور خودرو شده و در فرایند احتراق شرکت می‌کند. هوای ورودی به موتور خودرو باید عاری از انواع آلودگی و ناخالصی باشد تا بتواند به درستی کار خود در موتور را انجام دهد. اینجاست که نقش فیلتر هوای ماشین مشخص می‌شود. در ادامه در بلاگ داسکو با تمام نکات لازم در مورد فیلتر هوای خودرو آشنا خواهید شد.
فیلتر هوای ماشین چیست و چه وظایفی دارد؟
به زبان ساده فیلتر هوای ماشین قطعه‌ای ثابت در موتور خودرو است که در مسیر هوای ورودی به موتور قرار می‌گیرد و این هوا را از آلودگی های مختلف مانند ذرات معلق و گرد و خاک پاک می‌کند. برای انجام فرایند احتراق بنزین و تولید انرژی در موتور خودرو لازم است اکسیژن و هوای تمیز به میزان کافی در واکنش شرکت کند.
اگر هوای ورودی به موتور خودرو حاوی آلودگی باشد و فیلتر هوای خودرو وجود نداشته باشد یا به درستی عمل نکند، فرایند سوختن بنزین به درستی انجام نمی‌شود و مشکلات مختلفی نظیر افزایش مصرف سوخت و آلاینده های هوا اتفاق می‌افتد.
هوای ورودی به موتور ماشین می‌تواند بسیار آلوده و پر از گرد و غبار و ذرات معلق باشد. فیلتر هوای ماشین در مسیر این هوای آلوده قرار می‌گیرد و تمامی ذرات ریز و درشت معلق و حتی رطوبت اضافی هوا را به خود جذب می‌کند و هوای خالص و تمیز حاوی اکسیژن به میزان کافی برای فرایند احتراق را وارد موتور خودرو می‌کند.
محل فیلتر هوای ماشین همواره در مسیر ورودی هوا به موتور خودرو است که در قسمت جلویی یا بالایی موتور قرار می‌گیرد. فیلتر هوای خودرو در یک محفظه پلاستیکی قرار دارد و یک لوله برای مکش هوا به این محفظه وارد می‌شود. به این ترتیب در هر خودرویی می‌توانید فیلتر هوا را به آسانی پیدا کنید.
از جمله وظایف اصلی فیلتر هوای خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کاهش تولید آلاینده توسط موتور خودرو
- جلوگیری از آسیب به سیستم سوخت رسانی خودرو
- کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از هدر رفت بنزین
- افزایش عمر مفید قطعات موتور خودرو و جلوگیری از آسیب به قطعات توسط ذرات معلق در هوا
- بالا بردن بازده موتور از طریق بهبود کیفیت احتراق سوخت
در واقع این موارد جزو مزایای کارکرد صحیح فیلتر هوای ماشین نیز به شمار می‌آیند. فیلتر هوای خودرو از جمله قطعات مصرفی خودرو است و لازم است که در بازه های زمانی مشخصی تعویض شود تا عملکرد خود را حفظ نماید و موتور خودرو را دچار مشکل نکند.
انواع فیلتر هوای ماشین
فیلتر هوای ماشین می‌تواند در انواع مختلفی ساخته شود. این مدل های مختلف از نظر مواد به کار رفته در فیلتر و میزان بازده در عملکرد با یکدیگر متفاوت هستند. نوع فیلتری که در موتور خودرو استفاده می‌کنید باید با ظرفیت موتور خودروی شما و سایر ویژگی های آن هماهنگ باشد. برای انتخاب نوع فیلتر مناسب بهتر است از متخصصین این حوزه کمک بگیرید. پرکاربرد‌ترین انواع فیلتر هوای خودرو به شرح زیر است.
1-فیلتر هوای کاغذی یا سلولزی: این نوع فیلتر هوای ماشین یکی از ساده‌ترین و قدیمی‌ترین مدل هاست که قیمت مناسبی نیز دارد. نکته منفی این نوع فیلتر طول عمر کوتاه آن است و باید در بازه های زمانی کوتاه‌تری تعویض گردد. فیلتر های کاغذی یا سلولزی از نوعی سلولز مخصوص ساخته می‌شوند و طراحی آن ها به شکل آکاردئونی و پلیسه دار است. این صفحات سلولزی در یک فریم از جنس پلاستیک قرار می‌گیرند.
2-فیلتر هوای کتان: فیلتر هوای ماشین از نوع کتان از دیگر انواع فیلتر هوا عملکرد بهتری دارد و به طبع قیمت آن نیز بالاتر است. این نوع فیلتر هوا از نوعی پارچه ساخته می‌شود که به آن پارچه روغنی نیز گفته می‌شود. این پارچه ها به صورت شش تایی روی هم قرار می‌گیرند و دارای طراحی پلیسه دار هستند و فریم آن ها فلزی است. فیلتر کتان می‌تواند علاوه بر تصفیه هوای ورودی به موتور، سرعت ورود این هوا را نیز کنترل کند و عملکرد بسیار قوی دارد.
3-فیلتر هوای اسفنجی: این نوع فیلتر هوای ماشین نیز عملکرد قوی و خوبی دارد و قیمت آن از مدل های سلولزی بالاتر است. این فیلتر از فناوری نانو بهره می‌برد و به صورت چند لایه ساخته می‌شود. جنس لایه های این فیلتر از جنس مواد پلی اورتان است و فریم آن نیز فلزی است. فیلتر های اسفنجی معمولا برای ماشین های مسابقه‌ای استفاده می‌شوند. ویژگی مثبت آن ها این است که تا چند مرتبه می‌توانید فیلتر را خارج کرده، بشویید و مجددا استفاده نمایید.
نحوه عملکرد فیلتر های مختلف تفاوت چندانی باهم ندارد و تمام آن ها می‌توانند هوا را با دقت بالا تصفیه و به موتور خودرو وارد کنند. تفاوت عمده آن ها جنس موارد به کار رفته، قیمت و طول عمر فیلتر است و می‌توانید بر اساس بودجه خود فیلتر مناسب را انتخاب نمایید.
اهمیت تعویض فیلتر هوای ماشین
فیلتر هوای ماشین از جمله قطعات مصرفی خودرو است و نمی‌توان به صورت دائمی یا طولانی مدت از آن استفاده نمود. با کیفیت‌ترین و بهترین فیلتر ها نیز تاریخ انقضای محدودی دارند و باید در زمان مشخصی تعویض شوند تا عملکرد صحیح آن ها حفظ شود.
اگر فیلتر هوای خودرو را به موقع تعویض نکنید در وهله اول فیلتر از آلودگی ها اشباع می‌شود و دیگر نمی‌تواند آلودگی های بیشتری جذب کند. بنابراین ممکن است برخی از این مواد آلاینده وارد موتور خودرو شوند و در فرایند احتراق شرکت کنند. این موضوع باعث می‌شود کیفیت احتراق به میزان چشم گیری کاهش یابد و مصرف سوخت و آلایندگی خودرو بالا برود.
همچنین ممکن است در صورت کثیف شدن فیلتر هوای ماشین، میزان اکسیژن و هوای ورودی به موتور کافی نباشد و احتراق به درستی انجام نشود. این مسئله می‌تواند باعث شود موتور نتواند انرژی کافی از سوخت دریافت کند و نیروی لازم را به خودرو بدهد.
ورود ذرات معلق و گرد و خاک هوا به قطعات داخلی موتور در اثر عملکرد نامناسب فیلتر هوا، می‌تواند باعث سایش و فرسودگی این قطعات شده و عمر مفید آن ها را کاهش دهد. بنابراین لازم است زمانی که فیلتر هوای خودرو به حد اشباع و آلودگی می‌رسد تعویض شود و فیلتر تمیز و سالم جایگزین گردد.
تشخیص زمان تعویض فیلتر هوای ماشین
برای بسیاری از افراد این سوال به وجود می‌آید که از کجا بفهمم کی باید فیلتر هوای ماشین را عوض کنم؟ پاسخ این است که زمان تعویض فیلتر هوای ماشین ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این عوامل می‌توان موارد زیر را مثال زد.
- میزان آلودگی هوای منطقه: یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر زمان تعویض فیلتر هوای ماشین، وضعیت آب و هوای منطقه و میزان آلودگی هوا در شهر شماست. هر چه بیشتر در نقاطی پر از گرد و خاک و جاده های خاکی رانندگی کنید و میزان آلاینده ها در هوای شهر شما بیشتر باشد، فیلتر هوای خودرو زودتر نیاز به تعویض خواهد داشت.
- نوع فیلتر: برخی فیلتر ها کیفیت و طول عمر بیشتری دارند و برای مدت طولانی‌تری می‌توانید بدون تعویض از آن ها استفاده کنید. همچنین مدل های خاصی از فیلتر هوای ماشین قابلیت شستشو و استفاده مجدد دارند.
- نوع ماشین: نوع ماشین شما و موتور آن نیز در طول عمر فیلتر هوا موثر است. برخی از خودرو ها و نحوه عملکرد موتور آن ها باعث می‌شوند فیلتر هوای ماشین زودتر فرسوده شود و نیاز به تعویض داشته باشد.
بنابراین با وجود این عوامل موثر بر زمان تعویض فیلتر هوای ماشین نمی‌توان زمان مشخصی برای تعویض در نظر گرفت. راهی که برای تشخیص زمان مناسب تعویض فیلتر می‌توانید از آن استفاده کنید، توجه به نشانه های کثیف شدن فیلتر هوا است.
10 نشانه برای تعویض فیلتر هوای ماشین
از آنجایی که نمی‌توان بازه زمانی مشخصی مانند ماهی یک بار را برای تعویض فیلتر هوای ماشین در نظر گرفت، شما از طریق نشانه ها باید متوجه شوید که فیلتر خودرو نیاز به تعویض دارد. حتما به این علائم توجه داشته باشید و در صورت بروز هر کدام فیلتر خودرو را بررسی نموده و در صورت نیاز تعویض کنید.
1-آلودگی ظاهری فیلتر: فیلتر هوای خودرو را به صورت فیزیکی بررسی نمایید و اگر مشاهده کردید که کاملا کثیف و اشباع شده است، برای تعویض آن اقدام کنید. شما می‌توانید به راحتی فیلتر را از جای خود درآورده و بررسی کنید و آن را با فیلتر جدید جایگزین کرده یا همان فیلتر را به جای خود برگردانید.
2-مصرف بیشتر سوخت: آلوده شدن فیلتر هوای ماشین در برخی خودرو ها می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت شود. معمولا در خودرو های قدیمی این اتفاق می‌افتد و خودرو های جدید با کثیفی فیلتر هوا، سوخت بیشتری مصرف نمی‌کنند.
3-صدای غیرمعمول از موتور خودرو: اگر موتور خودروی شما اخیرا صدا های عجیب و نامعمولی تولید می‌کند، یکی از دلایل آن می‌تواند آلوده و اشباع شدن فیلتر هوای ماشین باشد. بنابراین در صورت بروز چنین نشانه‌ای حتما اول فیلتر هوا را بررسی کنید.
4-کاهش توان موتور: یکی از قطعات موثر در میزان نیروی تولیدی توسط موتور خودرو، فیلتر هواست. بنابراین زمانی که فیلتر نیاز به تعویض داشته باشد، ممکن است موتور خودرو دچار کاهش قدرت شود و با فشردن پدال گاز به درستی حرکت نکند.
5-لرزش موتور: به دلیل بروز مشکل در فرایند احتراق در صورت آلودگی فیلتر هوا، ممکن است در هنگام استارت زدن، موتور خودرو دچار لرزش شود. این لرزش می‌تواند نشانه‌ای برای تعویض فیلتر هوای ماشین باشد.
6-آلارم دادن چراغ چک موتور: زمانی که فیلتر هوای خودرو آلوده شده ممکن است موتور خودرو اکسیژن کافی برای احتراق دریافت نکند و از گاز های غیرضروری پر شود. بنابراین احتمال دارد چراغ چک موتور روشن شود و نیاز به تعویض فیلتر هوا را به شما اعلام کند.
7-مشکل در استارت خوردن خودرو: اگر فیلتر هوای ماشین نیاز به تعویض داشته باشد، ممکن است عملیات احتراق به درستی انجام نشود و دوده حاصل از بنزین نسوخته مانع از جرقه شمع شود. بنابراین زمانی که استارت می‌زنید خودرو روشن نخواهد شد.
8-بوی بنزین در زمان استارت خودرو: احساس بوی بنزین در زمان استارت زدن خودرو ممکن است نشانه‌ای از نیاز فیلتر هوا به تعویض باشد. در صورت آلودگی فیلتر هوا، بنزین به خوبی نمی‌سوزد و بنزین های نسوخته به صورت دوده از اگزوز خارج می‌شوند و بوی آن ها را احساس خواهید کرد.
9-خروج دوده از اگزوز: همانطور که گفته شد بنزین های نسوخته در اثر فرایند احتراق ناقص، به صورت دوده از اگزوز خارج می‌شوند. بنابراین اگر خروج دوده از اگزوز را مشاهده کردید بهتر است فیلتر هوای ماشین را بررسی کنید.
10-دوده روی شمع های احتراق: اگر روی شمع های احتراق بنزین دوده مشاهده کردید، احتمالا فیلتر هوای خودرو آلوده شده است و نیاز به تعویض دارد. این دوده حاصل احتراق ناقص و کامل نسوختن بنزین است.
نتیجه گیری
فیلتر هوای ماشین یکی از مهم‌ترین و موثر‌ترین قطعات در عملکرد موتور خودرو است و جزو قطعات مصرفی به شمار می‌آید. بنابراین باید در صورت نیاز آن را تعویض نمایید تا کارکرد صحیح فیلتر و موتور حفظ شود. در این مقاله ماهیت فیلتر هوای خودرو، وظایف فیلتر، انواع آن و همه چیز درباره تعویض فیلتر را بررسی کردیم تا اهمیت آن را بدانید و در زمان مناسب فیلتر را تعویض نمایید.
سوالات متداول
1-آیا می‌توانم فیلتر هوای ماشین را خودم در خانه عوض کنم؟
بله، تعویض فیلتر هوای ماشین چندان دشوار نیست و با یکبار آموزش می‌توانید آن را در خانه انجام دهید. با این حال اگر از درست بودن فرایند اطمینان ندارید و این کار برایتان سخت است، می‌توانید خودرو را برای تعویض فیلتر به تعمیرگاه های معتبر ببرید.
2-چگونه فیلتر هوای مناسب ماشینم را پیدا کنم؟
فیلتر های هوای خودرو انواع مختلف با قیمت های متفاوتی دارند که ممکن است همه آن ها برای ماشین شما مناسب نباشند. بهتر است از متخصصین و تعمیرکاران مجرب بخواهید فیلتر های متناسب با موتور خودروی شما را معرفی کنند و سپس با توجه به بودجه خود فیلتر مناسب را انتخاب کنید.
3-آیا فیلتر هوای با کیفیت قیمت بالایی دارد؟
به طور کلی فیلتر هوای ماشین قطعه خیلی گرانی نیست و می‌توانید انواع آن را با قیمت های معقول بیابید. با این حال برخی از فیلتر ها با قیمت های بیشتری نسبت به بقیه به فروش می‌رسند. این فیلتر ها تنها طول عمر بالاتری دارند. فیلتر های ارزان قیمت نیز همان کار را انجام خواهند داد اما زودتر خراب می‌شوند.