یکی از مهم‌ترین قطعاتی که در خودرو و در سیستم ترمز کاربرد زیادی دارد، لنت ترمز است. زمان فشردن پدال ترمز لنت ترمز با فشار وارد کردن به دیسک باعث ایجاد اصطکاک می‌شود. در واقع این اصطکاک باعث ایستادن خودرو از حرکت خواهد شد. برای متوقف کردن خودرو لنت یک وسیله حیاتی و ضروری است. اگر لنت درست کار نکند، توقف ماشین در هنگام حرکت کاری دشوار و امکان ناپذیر است. در ادامه این مقاله به معرفی بهترین جنس لنت ترمز می‌پردازیم. همچنین می‌گوییم که چرا تشخیص ایراد لنت ترمز مهم است؟ و با روش های تشخیص لنت ترمز خراب و تعویض آن آشنا میشویم، پس با داسکو همراه شوید.
چرا تشخیص ایراد لنت ترمز مهم است؟
یکی از مهم‌ترین سیستم‌های وسیله نقلیه، سیستم ترمزگیری است. ترمز و سیستم ترمزگیری به امنیت راننده، مسافران و عابران و سایر خودروها مرتبط است. عملکرد نامناسب سیستم ترمز، می‌تواند به خسارات جانی و مالی منجر شود که بعضا جبران ناپذیر هستند.
علل خرابی لنت ترمز
پیش از شناخت روش های تشخیص لنت ترمز خراب بهتر است ابتدا بدانیم که لنت ترمز در کل چرا خراب می‌شود و نیاز به تعویض دارد. همانطور که می‌دانید برخی قطعات خودرو در اثر حرکت و استفاده مکرر دچار سایش و فرسودگی می‌شوند و کارایی خود را از دست می‌دهند و باید با یک قطعه مشابه جدید جایگزین شوند. لنت ترمز نیز از جمله این قطعات است و در ادامه با برخی از دلایلی که باعث فرسودگی و خرابی لنت می‌شوند آشنا خواهید شد.
- سایش طبیعی: یکی از علل شایع خرابی لنت های ترمز، سایش طبیعی آن ها است. هنگام استفاده روزمره از ترمز، لنت ها تحت تاثیر اصطکاک با صفحه ترمز قرار می‌گیرند و به تدریج سایش پیدا می‌کنند. این سایش به مرور زمان باعث کاهش ضخامت لنت می‌شود و لنت دیگر کارایی نخواهد داشت.
- استفاده نادرست: استفاده نادرست از ترمز ممکن است به خرابی لنت ها منجر شود. مثلا، ترمز کردن شدید و پیوسته بدون رعایت محدودیت های سرعت می‌تواند باعث سایش زودرس لنت ها شود.
- آب و رطوبت: قرار گرفتن لنت های ترمز در معرض آب و رطوبت ممکن است باعث خرابی آن ها شود. آب و رطوبت می‌توانند باعث کاهش عملکرد لنت ها، زنگ زدگی و خوردگی قطعات ترمز و حتی زنگ زدگی صفحه ترمز شوند.
- ذرات و آلاینده ها: وجود ذرات و آلاینده هایی مانند گرد و غبار، روغن، رزین و ذرات فلزی در محیط بر روی سطح لنت و صفحه ترمز می‌تواند باعث خرابی آن ها شود. این آلاینده ها ممکن است باعث افزایش اصطکاک و عملکرد ضعیف ترمز شوند.
- سیستم ترمز نامناسب: عدم عملکرد صحیح سیستم ترمز می‌تواند باعث خرابی لنت ها شود. در این صورت، توزیع نامناسب اصطکاک بین لنت و صفحه ترمز ممکن است لنت ها را زودتر فرسوده کند.
- کیفیت پایین لنت ها: استفاده از لنت هایی با کیفیت پایین و غیراصل می‌تواند باعث خرابی زودرس آن ها شود. لنت هایی که مواد چسبنده یا فرمولاسیون نامناسب دارند، ممکن است عمر کوتاه‌تری داشته باشند و در نتیجه زودتر نیاز به تعویض پیدا کنند.
- دمای بالا یا ناهمواری: استفاده از ترمز در شرایط دمای بالا، مانند ترافیک سنگین یا ترمز کردن در شیب های شدید، می‌تواند باعث گرم شدن زیاد لنت ها شود. این موضوع ممکن است منجر به خرابی لنت ها و کاهش عملکرد ترمز شود. همچنین، سطح ناهموار صفحه ترمز می‌تواند باعث خرابی لنت ها شود، زیرا اصطکاک نامناسب بین لنت و صفحه ترمز رخ می‌دهد.
- نگهداری نامناسب: عدم نگهداری و تعویض منظم لنت ها می‌تواند باعث خرابی آن ها شود. لنت های فرسوده، ضخامت کمتری دارند و نمی‌توانند به طور کامل با صفحه ترمز تماس برقرار کنند، که باعث کاهش عملکرد ترمز می‌شود.
- تغییر شکل دیسک: یکی از علل خرابی دیسک داغ شدن آن است. ترمز گرفتن زیاد در هنگام رانندگی و در ترافیک، باعث داغ شدن دیسک می‌شود. این داغ شدن به مرور دیسک ترمز را به حالت خمیری در می‌آورد و کم کم باعث تغییر شکل دیسک ترمز می‌شود و اصطلاحا دیسک تاب بر‌می‌دارد و لنت ترمز را فرسایش می‌دهد.
- نصب نامناسب: یکی دیگر از دلایل خرابی لنت ترمز، نصب نامناسب آن است. هر گونه نا‌ترازی در هنگام نصب، باعث می‌شود در زمان ترمزگیری، لنت در جای مناسب خود قرار نگیرد و به مرور سبب آسیب به لنت و دیسک ترمز شود.
همچنین، لازم به ذکر است که عوامل مذکور ممکن است به صورت جداگانه یا به صورت ترکیبی باعث خرابی لنت های ترمز شوند و در نهایت فرسودگی لنت اجتناب ناپذیر است. برای حفظ وضعیت بهینه ترمز خودرو، توصیه می‌شود لنت های ترمز به طور دوره‌ای بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند و سیستم ترمز به طور منظم بازرسی و نگهداری شود. همچنین، استفاده از لوازم یدکی با کیفیت نیز برای جلوگیری از خرابی سریع لنت های ترمز بسیار مهم است.
تاثیر خرابی لنت ترمز بر عملکرد سیستم ترمز خودرو
همانطور که گفته شد لنت ها بخش مهمی از سیستم ترمز خودرو هستند و اگر درست عمل نکنند، ترمز کردن ماشین به طور کلی دچار اختلال خواهد شد. بنابراین تشخیص لنت ترمز خراب و تعویض به موقع آن اهمیت بالایی دارد. اما سوال این جاست که اگر لنت ترمز خراب را تعویض نکنید چه مشکلی برای ماشین و سیستم ترمز آن به وجود می‌آید؟ در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد.
- عملکرد نامناسب ترمز: خرابی لنت های ترمز می‌تواند منجر به کاهش قدرت ترمزگیری خودرو شود. لنت های فرسوده، ضخامت کمتری دارند و نمی‌توانند به طور کامل با صفحه ترمز تماس برقرار کنند. این موضوع باعث کاهش اصطکاک و کارایی ترمز می‌شود و ممکن است منجر به افزایش مسافت ترمزگیری و کنترل ضعیف خودرو شود.
- افزایش زمان ترمزگیری: هنگامی که لنت های ترمز خراب هستند، زمان لازم برای ترمزگیری خودرو افزایش می‌یابد. ضخامت کم لنت ها باعث می‌شود که سطح تماس با صفحه ترمز کمتر شود و برای تولید نیروی ترمزگیری نیاز به فشار بیشتری بر روی پدال ترمز باشد.
- افت عملکرد در شرایط سخت: خرابی لنت های ترمز می‌تواند باعث افت عملکرد سیستم ترمز در شرایط سخت و طولانی شود. در شرایطی مانند ترافیک سنگین، مسیر های شیب‌دار یا ترمز کردن در سرعت های بالا، نیاز به عملکرد قوی ترمز بیشتر است. لنت های خراب ممکن است نتوانند با این شرایط کار کنند و عملکرد ضعیفی ارائه دهند.
- نفوذ حرارت به سیستم ترمز: خرابی لنت های ترمز می‌تواند باعث نفوذ حرارت به سیستم ترمز شود. هنگامی که لنت ها فرسوده شده یا ضخامت کمی داشته باشند، اصطکاک بیشتری بین صفحه ترمز و لنت ها ایجاد می‌شود که باعث ایجاد حرارت بالا در سیستم ترمز می‌گردد. این موضوع ممکن است منجر به گرم شدن زیاد قطعات ترمز، افت عملکرد روغن هیدرولیک و حتی خرابی سایر قطعات ترمز شود.
- صدای نامطلوب: خرابی لنت های ترمز ممکن است باعث تولید صدا های نامطلوب در هنگام ترمزگیری شود. این صدا ها می‌توانند نشانه‌ای از لنت های فرسوده، خراب یا نامناسب باشند و نیاز به تعویض لنت ها را نشان می‌دهند.
در نتیجه، خرابی لنت های ترمز می‌تواند به شکل های مختلفی بر عملکرد سیستم ترمز خودرو تاثیر بگذارد. به همین دلیل تشخیص خرابی لنت ترمز بسیار مهم است و باید در صورت تشخیص لنت ترمز خراب باید در اولین فرصت تعویض با لنت جدید انجام شود.
روش های تشخیص لنت ترمز خراب
لنت های ترمز فرسوده و خراب معمولا نشانه هایی از خود بروز می‌دهند که تشخیص خرابی لنت ترمز را برای شما آسان خواهند کرد. تشخیص لنت ترمز خراب را می‌توانید به تعمیرکاران متخصص نیز بسپارید. در هر صورت این بررسی باید به صورت مرتب انجام شود و تعویض لنت نیز صورت گیرد. برخی از نشانه هایی که شما را در تشخیص لنت ترمز خراب راهنمایی می‌کنند به شرح زیر است.
- بررسی بصری: یکی از ساده‌ترین روش ها برای تشخیص خرابی لنت ترمز، بررسی بصری آن هاست. با باز کردن سیستم ترمز و بررسی لنت ها، می‌توانید به دنبال علائم خرابی مانند فرسودگی بیش از حد، ضخامت کم، ترک یا شکستگی ها، زنگ زدگی ها و علائم سایر آسیب ها باشید. اگر لنت ها به نظر خراب یا فرسوده می‌رسند، باید آن ها را تعویض کنید.
- صدا های نامطلوب: صدا های عجیب هنگام ترمز ممکن است نشانگر خرابی لنت ترمز باشند. این صدا ها معمولا هنگام ترمزگیری شدید شنیده می‌شوند و ممکن است نشانه‌ای از لنت های فرسوده، خراب یا نامناسب باشند. در صورت شنیدن صدا های غیرعادی، توصیه می‌شود لنت ها را بررسی و در صورت لزوم تعویض کنید.
- سیستم هشدار لنت ترمز: برخی از خودرو ها مجهز به سیستم هشدار لنت ترمز هستند و هنگامی که لنت ها فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند، هشداری را به راننده می‌دهند. این سیستم معمولا با استفاده از حسگر های الکترونیکی در سیستم ترمز عمل می‌کند و به وسیله نور های هشدار یا هشدار صوتی راننده را مطلع می‌سازد. در صورتی که سیستم هشدار لنت ترمز در خودرو شما موجود است و هشداری صادر شده است، باید به دنبال تشخیص لنت ترمز خراب باشید.
- مشکلات ترمزگیری: اگر احساس می‌کنید که عملکرد ترمزگیری خودروتان دچار مشکل شده، ممکن است لنت ها خراب یا فرسوده باشند. مشکلاتی مانند افزایش زمان ترمزگیری، افزایش فاصله ترمزگیری، قدرت ترمزگیری نامطلوب و لرزش های شدید در هنگام ترمز نشانه هایی از خرابی لنت ترمز می‌باشند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید اقدام به تشخیص خرابی لنت ترمز و تعویض آن نمایید.
- بوی نامطبوع: یکی دیگر از روش های تشخیص لنت ترمز خراب می‌تواند بوی نامطبوعی مانند بوی سوختگی باشد که در هنگام رانندگی از خودرو منتشر می‌شود.
توصیه می‌شود که برای بررسی و تشخیص لنت ترمز خراب، به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید. اگر دانش کافی برای این کار را ندارید، آن ها تخصص و تجربه لازم برای تشخیص و تعمیر خرابی های لنت ترمز را دارند و می‌توانند شما را راهنمایی کنند.
مراحل تعویض لنت ترمز
پس از تشخیص لنت ترمز خراب باید آن ها را با لنت جدید تعویض نمایید. تشخیص خرابی لنت ترمز تنها نیمی از مسیر است و اگر لنت های فرسوده تعویض نشوند عملکرد سیستم ترمز خودرو به طور جدی دچار مشکل می‌شود. در ادامه با مراحل تعویض لنت ترمز آشنا خواهید شد.
1-آماده سازی ابزار و قطعات: قبل از شروع به تعویض لنت ترمز، باید ابزار ها و قطعات لازم را آماده کنید. این وسایل شامل لنت های جدید، جعبه ابزار و سایر وسایل کمکی و ایمنی می‌باشد.
2-آماده سازی خودرو: خودرو را در محلی آرام و صاف پارک کنید. اگر خودرو بر روی شیب قرار دارد، از بلوک ترمز استفاده کنید تا خودرو در هنگام کار حرکت نکند. همچنین، قبل از شروع به تعویض لنت ترمز، مطمئن شوید که موتور خودرو خاموش است و سیستم ترمز خنک است.
3-برداشتن لاستیک: با استفاده از ابزار های مناسب، لاستیک مربوطه را بردارید تا به لنت ها دسترسی پیدا کنید.
4-جدا کردن لنت قدیمی: با استفاده از ابزار های مخصوص، لنت قدیمی را از سیستم ترمز جدا کنید. ممکن است برای این کار نیاز به جدا کردن برخی از قطعات دیگر نیز باشد.
5-نصب لنت جدید: لنت های جدید را در جایگاه قبلی قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که لنت ها به درستی قرار گرفته‌اند و تمام قطعاتی که جدا کرده بودید در جای خود سفت و محکم هستند.
6-نصب مجدد لاستیک: لاستیک را به محل قبلی خود برگردانید و آن را محکم کنید.
7-تکرار فرآیند: مراحل بالا را برای سایر لاستیک ها نیز تکرار کنید.
8-بررسی و تست: پس از تعویض لنت ترمز، بررسی کنید که تمامی قطعات به درستی نصب شده‌اند و هیچ قطعه‌ای در هنگام تعویض فراموش نشده است. سپس، پیش از رانندگی به طور کامل، ترمز را چند بار فشار دهید تا لنت های جدید به سیستم ترمز عادت کنند. این کار به اطمینان خاطر از صحیح بودن عملکرد ترمز کمک می‌کند.
توصیه می‌شود برای تعویض لنت ترمز به یک تعمیرگاه مجاز و یا تکنسین حرفه‌ای مراجعه کنید، به ویژه اگر تجربه لازم در انجام این کار را ندارید. این مراحل فقط به عنوان راهنمای کلی ارائه شده‌اند و ممکن است در هر خودرویی تفاوت هایی وجود داشته باشد.
بهترین جنس لنت ترمز
لنت‌های ترمز از مواد مختلفی ساخته می‌شوند. هر کدام از آن‌ها ممکن است، برای مصرف خاصی طراحی شده باشد. با هم مواد سازنده لنت را بررسی می‌کنیم و بهترین جنس سازنده لنت ترمز را معرفی می‌کنیم.
لنت‌های ترمز آزبست
استفاده از آزبست در صنعت و ساخت مواد قطعات مختلف رواج بسیاری داشته‌است، یکی از این قطعات لنت ترمز بوده‌است. اما با مشخص شدن تاثیرات منفی آزبست بر محیط زیست و سلامت انسان، استفاده از آن منسوخ شد.
لنت‌های ترمز فلزی
در ساخت لنت‌های ترمز فلزی یا زینتری، از فلزات مختلفی مانند استیل به همراهی الیاف کامپوزیتی استفاده می‌شود. این لنت‌ها عملکرد بسیار خوبی دارند، اما به علت استفاده از فلز در ساختار آن‌ها، ممکن است سر و صدای زیادی داشته باشند. همچنین در آب و هوای مرطوب یا خشک، ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشند. اما برای خودروهای مسابقه‌ای بسیار پر مصرف هستند.
لنت‌های ترمز سرامیکی
در ساخت لنت‌های ترمز سرامیکی از ترکیب پودرهای اکسید منیزیوم و اکسید آلومینیوم و مقداری الیاف مس استفاده می‌شود. وجود مس در ساختار این نوع لنت‌ها، باعث بالا رفتن مقاومت لنت نسبت به حرارت شده و عملکرد لنت ترمز را در ترمزگیری‌های متوالی بهتر کرده‌است. لنت‌های سرامیکی در برابر سایش و فرسودگی هم مقاوم هستند. بنابراین این نوع لنت گزینه مناسبی برای ماشین‌های مسابقه‌ای است.
لنت‌های ترمز نیمه فلزی
در ساختار لنت‌های نیمه فلزی معمولا از فلزاتی مانند آهن، مس و فولاد و آلیاژهای کامپوزیتی به صورت ترکیب ۳۰ به ۷۰ استفاده می‌شود. لنت‌های نیمه فلزی در برابر سایش مقاوم هستند. استفاده از این نوع لنت در انواع خودرو رایج است. اما ممکن است باعث بالا رفتن مصرف سوخت گردد.
لنت‌های ترمز ارگانیک
مواد سازنده این نوع لنت‌ها طبیعی و ارگانیک است و به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند. اما نه عمر و دوام بالایی دارند و نه در شرایط مختلف آب و هوایی، عملکرد مناسبی دارند، به همین دلیل مورد استقبال قرار نگرفته‌اند. با توجه به مطلب بالا، می‌توان گفت یکی از بهترین مواد سازنده لنت و بهترین جنس لنت ترمز، لنت‌های ترمز سرامیکی هستند. این نوع لنت در برندهای برتر خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
لنت ترمز یکی از قطعات مصرفی خودرو و عضو حیاتی سیستم ترمز است. این قطعه پس از مدتی مصرف دچار سایش و فرسودگی می‌شود و حتی با رعایت نکات رانندگی و ترمز گرفتن صحیح تنها زمان این تعویض عقب میفتد. تشخیص لنت ترمز خراب برای تعویض به موقع آن ضروری است. اگر در تشخیص خرابی لنت ترمز مهارت ندارید می‌توانید این کار را به تعمیرکاران متخصص بسپارید.
سوالات متداول
1-چه علائمی نشان می‌دهد که لنت ترمز خودرو خراب است؟
برخی از علائم تشخیص لنت ترمز خراب به شرح زیر است:
- صدای نامعمول و بلند در هنگام ترمز گرفتن
- لرزش خودرو در هنگام ترمز شدید
- افزایش زمان و مسافت ترمزگیری
- بوی نامطبوع سوختگی در هنگام رانندگی و ترمز
2-آیا لنت ترمز خراب خطرات ایمنی دارد؟
بله، لنت ترمز خراب می‌تواند رانندگی را خطرناک کند. اگر لنت های ترمز فرسوده یا خراب باشند و یا مشکل دیگری داشته باشند، ممکن است راندمان سیستم ترمز کاهش یابد و زمان توقف خودرو طولانی‌تر شود. این موضوع می‌تواند باعث افزایش مسافت ترمز کردن، لغزش ناگهانی یا عدم کنترل خودرو شود، که این اتفاقات تصادفات جاده‌ای را به دنبال خواهند داشت.
3-لنت ترمز چند وقت یکبار باید تعویض شود؟
نمی‌توان زمان مشخصی را برای تعویض لنت ترمز تمام خودرو ها در نظر گرفت. سرعت خراب شدن لنت ها و فرا رسیدن زمان تعویض بستگی به عوامل مختلفی مانند نوع و کیفیت لنت، نوع خودرو، نحوه رانندگی، شرایط جاده، شرایط آب و هوایی، میزان ترافیک روزانه و غیره دارد. بنابراین بهتر است به دنبال نشانه های خرابی لنت باشید و تشخیص لنت ترمز خراب و تعویض آن را به موقع انجام دهید.