معاینه فنی چیست؟
بررسی سلامت خودرو با مجموعه‌ای از تست‌های متفاوت که نشان‌دهنده عملکرد صحیح کلیه سیستم‌های آن و عدم انتشار گازهای آلاینده را معاینه فنی می‌گویند. همچنین بررسی سلامت ظاهری خودرو هم برای صدور برگه معاینه فنی الزامی است. در این مقاله همراه با داسکو به توضیحات کامل درباره ی معاینه فنی و مراحل انجام آن میپردازیم.
تاریخچه معاینه فنی
در بسیاری از کشورها، مقرراتی به تصویب دولت‌ها رسیده است که سلامت خودرو به طور کلی و عدم انتشار گازهای آلاینده به طور ویژه، مورد بررسی قرار می‌گیرد. این بررسی‌ها معمولا اعتبار دوره‌ای دارند. مالکان وسایل نقلیه موظف هستند که اعتبار معاینه فنی خودرو خود را به روز‌رسانی کنند. در ایران از سال ۱۳۷۴ قوانینی به تصویب رسید تا از تردد وسایل نقلیه‌ای که انتشار گازهای آلاینده آن از حد مجاز تصویب شده در قانون مذکور بیشتر باشد جلوگیری شود. اما تقریبا از سال ۱۳۸۲، رانندگی با وسیله نقلیه بدون برگه معاینه فنی معتبر، جرم شناخته شده و دارندگان خودرو موظفند که با مراجعه به مراکز معاینه فنی خودرو، پس از احراز صلاحیت، برگه یا برچسب معاینه فنی را دریافت کنند.
داشتن برگه معاینه فنی برای کدام خودروها الزامی است؟
سازمان استاندارد کشور، تمامی خودروها را با شرایط زیر ملزم به گرفتن برگه معاینه فنی می‌داند:
خودروهای تولید داخلی تا سال ۱۳۹۸ به قبل
خودروهای وارداتی، تولید ۲۰۱۹ به قبل
بر اساس قانون تمامی خودروها که تاریخ تولید آن‌ها بیشتر از ۴ سال باشد، ملزم به اخذ برگه معاینه فنی هستند.
معاینه فنی خودروهای دوگانه سوز و تفاوت آن با خودروهای بنزینی
با توجه به سن فرسودگی نسبتا پایین خودروهای دوگانه سوز مانند وانت و اتوبوس، مراجعه برای اخذ برگه معاینه فنی زودتر است و اعتبار آن بسته به نوع وسیله نقلیه، ۳ یا ۴ ماه است. اما مراحل انجام آن با بقیه خودروها تقریبا یکی است.
نکاتی که قبل از معاینه فنی باید بررسی کنید.
قبل از مراجعه به مراکز معاینه فنی خودرو، نکاتی وجود دارد که مالک یا راننده باید به آن‌ها توجه کنند تا بتوانند برگه معاینه فنی خودرو را دریافت کنند.
- سالم بودن چراغ‌ها: از سالم بودن تمامی چراغ‌های خودرو مطمئن شوید. از تنظیم بودن چراع‌های جلویی خودرو اطمینان حاصل کنید. دقت داشته باشید که چراغ‌های راهنما، چراغ‌های دنده عقب و چراغ ترمز را نیز چک کنید.
- کمربند ایمنی: از سالم بودن کمربند ایمنی خودرو مطمئن شوید و در نظر داشته باشید که حرکت روانی داشته باشد.
باد لاستیک‌ها: تنظیم باد لاستیک‌ها را چک کنید و از استاندارد بودن آن مطمئن شوید.
- تنظیم موتور: تنظیم بودن موتور خودرو یکی از نکات مهمی است که باید بررسی شود.
- روغن موتور: کیفیت روغن موتور را بررسی کنید و سطح آن را نیز بسنجید. در صورت نیاز آن را تعویض کنید.
- سیستم سوخت: عملکرد صحیح سیستم سوخت‌رسانی، خصوصا، اگزوز را بررسی کنید و دقت کنید که خودرو خام‌سوزی نداشته باشد. سیستم اگزوز را بررسی کنید که گازهای آلاینده آن زیر حد مجاز باشد.
- وضعیت لاستیک: یکی از قسمت‌هایی که قبل از مراجعه به مراکز معاینه فنی باید بررسی کنید، لاستیک‌ها هستند. آج لاستیک حداقل باید بالای ۵۰ در‌صد باشد. رینگ‌ها استاندارد باشند.
- روغن‌سوزی: دقت کنید که خودرو شما روغن‌سوزی نداشته باشد.
- سیستم تعلیق و سلامت جلوبندی: سلامت کل سیستم تعلیق خودرو را بررسی کنید و از آن مطمئن شوید. سیستم جلوبندی نباید دچار انحراف باشد.
- سالم بودن ظاهر خودرو: یکی از اولین قسمت‌ها در بررسی معاینه فنی، سالم بودن فیزیک و ظاهر خودرو است.
- برف پاک‌کن: برف پاک‌کن‌ها باید دارای تیغه مناسب باشند. قسمت آب‌پاش را چک کنید که گرفتگی نداشته باشد. آب مخزن شیشه‌شور را پر کنید.
- بوق: یکی از قسمت‌هایی که ممکن است مورد بررسی قرار بگیرد، بوق خودرو است، از سلامت آن مطمئن شوید.
- شیشه‌ها: بررسی شیشه‌ها خصوصا شیشه جلو، نکته مهمی است. دقت کنید ترک و شکستگی نداشته باشد، وضوح دید بسیار مهم است. از سالم بودن شیشه‌های کناری و سیستم بالا و پایین بردن آن اطمینان حاصل کنید.
نحوه دریافت نوبت برای معاینه فنی
برای گرفتن برگه یا برچسب معاینه فنی مراحلی باید طی شود که در ادامه به ترتیب به آن اشاره می‌کنیم.
در ابتدا به صورت آنلاین معاینه فنی را برای شهر خود جستجو کنید و در سایت مربوط به شهر خود با وارد کردن مشخصات خودرو ثبت نام کنید. در شهر تهران می‌توانید با مراجعه به سایت my.tehran.ir ثبت‌نام کنید. البته به صورت حضوری هم می‌توان خارج از نوبت به مراکز مشخص شده مراجعه کنید.
برای مطالعه بیشتر مقاله ریمپ موتور خودرو چیست؟ نکاتی که قبل از انجام ریمپ باید بدانید را بخوانید.
مراحل انجام معاینه فنی
در هنگام ورود به مرکز، با ارائه مدارک، اطلاعات خودرو شما ثبت می‌شود و پس از ثبت خودرو در سیستم، برگه‌ای بارکد‌دار به شما داده می‌شود. بعد از پرداخت هزینه، مسیر مشخص شده برای مراجعه به متخصصین معاینه فنی را طی می‌کنید.
در اولین مرحله برای دریافت برگه معاینه فنی، نوبت بررسی سلامت ظاهر خودرو است، موارد بسیاری در این مرحله چک می‌شود. این موارد شامل بررسی وضعیت سلامت شیشه‌ها، آینه‌ها، برف‌پاک‌کن، بوق، کمربند و لاستیک‌ها هستند. به علاوه، خودرو برای نداشتن آسیب فیزیکی هم مورد بازرسی قرار می‌گیرد.
سپس خودرو از نظر گازهای آلاینده مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای بررسی میزان آلایندگی گازهای منتشر شده از خودرو، کارشناس مربوطه، سنسوری داخل اگزوز قرار می‌دهد و میزان دود و کیفیت کاتالیست‌ها و آلاینده بودن خودرو را بررسی می‌کند.
مرحله سوم، تست کامپیوتری سطح پوشش چراغ‌ها و میزان انحراف نور مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در مرحله چهارم، سیستم جلوبندی یا (میزان فرمان) مورد بازرسی قرار می‌گیرد و انحراف خودرو روی دستگاه مخصوص سنجیده می‌شود. میزان مجاز انحراف خودرو به ازاء هر کیلومتر سرعت باید کمتر از ۶ متر باشد. البته در این مرحله چرخ‌ها خم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مرحله پنجم، یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها، بررسی سیستم ترمزها است. قدرت، کارایی و شتاب ترمز وارسی می‌شود. همچنین ترمز دستی هم در این مرحله بررسی می‌شود.
در مرحله پایانی، تست فنرها، کیفیت سواری، توانایی کنترل خودرو همه در بررسی سیستم تعلیق آزموده می‌شوند.
اگر خودرو شما در تمام موارد بالا پذیرفته شود، برگه معاینه فنی به آن تعلق می‌گیرد.
سوالات متداول:
مدارک لازم جهت معاینه فنی کدامند؟
مدارک لازم برای درخواست صدور برگه معاینه فنی به شرح زیر است.
سند خودرو یا کارت خودرو: از به همراه داشتن اصل کارت خودرو یا برگ سبز آن مطمئن شوید.
مدارک شناسایی مالک خودرو: به عنوان مالک خودرو شناسنامه یا کارت ملی معتبر همراه داشته باشید.
اعتبار برگه معاینه فنی تا چه زمانی ادامه دارد؟
در خودروهای شخصی و سواری، برگه معاینه فنی یک‌سال اعتبار دارد. هر سال باید خودرو را مورد بررسی مجدد قرار داد و برگه جدید با تاریخ اعتبار جدید دریافت کرد. این اعتبار برای تاکسی‌ها و سایر وسایل حمل‌و نقل عمومی متفاوت است.
آیا نداشتن برگه معاینه فنی جریمه دارد؟
داشتن برگه معاینه فنی معتبر در محدوده شهرها الزامی است. خودروهای فاقد معاینه فنی ۵۰هزار تومان به صورت روزانه جریمه خواهند شد.
دلایل مردودی در مراحل معاینه فنی خودرو چیست؟
هر خودروهای ممکن است در هر یک از مراحل بررسی سلامت خودرو، چه در قسمت ظاهری چه در قسمت فنی، مردود شود. از مهم‌ترین دلایل مردودی خودرو، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سلامت ظاهری
- ترمزها
- کمک فنرها
- آزمون آلایندگی
- آزمون تنظیم جلوبندی و میزان فرمان
در صورت مردودی در هر یک از مراحل اعلام شده، به متقاضی ۱۵ روز زمان داده می‌شود که طبق لیست ارائه شده، با بر طرف کردن موارد ذکر شده، دوباره برای دریافت برگه معاینه فنی اقدام کند.
موارد ممنوعه برای اخذ برگه معاینه فنی کدامند؟
موارد ممنوعه مواردی هستند که در مرحله بررسی ظاهری خودرو مورد بازدید قرار می‌گیرند. این موارد شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از بوق با صدای ناهنجار
- رینگ اسپرت
- چراغ‌های زنون
- استاندارد نبودن ارتفاع خودرو
در صورتی داشتن یکی از موارد بالا، خودرو در همین مرحله مردود می‌شود.
نتیجه گیری
اطمینان از سلامت خودرو، عملکرد صحیح سیستم‌های آن و برای پیش‌گیری از تصادفات احتمالی امری غیر قابل اجتناب است. داشتن برگه معاینه فنی، نشان‌دهنده کارایی و عملکرد صحیح خودرو، در قسمت‌های فنی و ظاهری است. شاید با دانستن این نکته که، در صورت عدم دریافت برگه معاینه فنی، به صورت روزانه جریمه خواهید شد، مشوق اقدام برای دریافت آن باشد. با توجه به افزایش بی‌رویه آلودگی هوای این روزهای شهرها، بررسی میزان آلایندگی خودروها، نیز یکی از راه‌‌کارهای تاثیرگذار برای کاهش آلودگی هوا اعلام شده‌است. پس با مراجعه سالیانه برای دریافت برگه معاینه فنی اقدام کنید.