موتور خودرو های مختلف در اثر فعالیت مکرر و تبدیل انرژی از سوخت، دچار افزایش حرارت می‌شوند و این حرارت می‌تواند به موتور و سایر بخش های خودرو آسیب وارد کند. بنابراین برای رفع این مشکل از یک مایع خنک کننده در موتور خودرو استفاده می‌شود که این سیال ترکیبی بر پایه آب است. همانطور که می‌دانید آب به تنهایی ظرفیت گرمایی بالایی دارد و افزودن ترکیبات دیگر به آن می‌تواند این ظرفیت را افزایش دهد. برخی به اشتباه این ماده خنک کننده را با ضد یخ یکی می‌دانند. در ادامه با داسکو بررسی خواهیم کرد که ضد یخ چیست و چگونه عمل می‌کند.
ضد یخ چیست؟
شاید برای شما هم این سوال به وجود آمده باشد که ضد یخ چیست؟ ضد یخ مایعی متشکل از آب مقطر، الکل (اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول) و مواد افزودنی دیگر (ضد خوردگی و غیره) است که نقش آن کنترل دمای مایع خنک کننده موتور خودرو در سرما و گرمای شدید می‌باشد.
در واقع این مایع بخشی از سیال خنک کننده موتور خودرو است و باید با آب مقطر ترکیب شود. ضد یخ را نمی‌توان به صورت خالص در موتور خودرو استفاده نمود و باید با نسبت نصف به نصف با آب به کار رود.
کاربرد ضد یخ چیست و چگونه عمل می‌کند؟
اکنون که می‌دانیم ضد یخ چیست، بهتر است با نحوه کار آن نیز بیشتر آشنا شویم. همانطور که گفته شد گرمای شدید در اثر فعالیت مداوم موتور خودرو و اشتعال سوخت به وجود می‌آید و باید کاهش داده شود تا آب در موتور به نقطه جوش نرسد.
همچنین در فصل سرما و در دما های زیر صفر، ممکن است آب موجود در موتور در صفر درجه سانتی گراد یخ بزند که این مسئله نیز بسیار آسیب زننده و خطرناک است. بنابراین ماده‌ای به نام ضدیخ به موتور اضافه می‌شود تا به علت وجود الکل نقطه انجماد و همچنین نقطه جوش آب را تغییر دهد.
همانطور که می‌دانید آب در صفر درجه سانتی گراد منجمد می‌شود و در 100 درجه به جوش می‌آید. با اضافه کردن مایع ضد یخ می‌توان دمای انجماد این ترکیب را به 37- درجه سانتی گراد رساند. بنابراین در سرمای شدید هم آب موتور خودرو یخ نمی‌زند.
همچنین در دما های بالا که با رسیدن دما به 100 درجه آب موجود در موتور به جوش می‌آید و می‌تواند به قطعات اطراف آسیب جدی وارد کند، با اضافه کردن ضدیخ می‌توان دمای جوشیدن ترکیب را به 240 تا 270 درجه سانتی گراد رساند.
به این ترتیب سیال خنک کننده موجود در موتور خودرو همواره به شکل مایع باقی می‌ماند و وظیفه خود که گرفتن گرمای اضافی در اثر فعالیت موتور است را به خوبی انجام خواهد داد.
مزایا و معایب استفاده از ضد یخ چیست؟
در این مرحله بررسی خواهیم کرد که مزایا و معایب استفاده از ضد یخ چیست. در وهله اول توجه داشته باشید که استفاده از ضد یخ یک انتخاب نیست و باید حتما از این ماده برای سلامت موتور و عملکرد صحیح آن استفاده نمایید. تنها لازم است آن را درست انتخاب کنید. مزایا و معایب استفاده از این ماده به شرح زیر است.
مزایای استفاده از ضد یخ
- جلوگیری از جوشیدن آب موجود در موتور در دما های بالا و فصل تابستان
- پیشگیری از یخ زدگی آب موجود در موتور در زمستان و مناطق سرد
- کاهش خوردگی و فرسودگی قطعات داخلی موتور خودرو
- پیشگیری از الکترولیز مایع خنک کننده
- جلوگیری از پوسیدگی بخش های پلاستیکی و لاستیکی
معایب استفاده از ضد یخ
به طور کلی نمی‌توان مشکل و عیب خاصی را برای این ماده عنوان کرد. با این حال اتیلن گلیکول موجود در ضد یخ می‌تواند برای سلامتی مضر باشد و نباید به هیچ وجه خورده و یا جایی غیر از داخل موتور ریخته شود و وارد محیط زیست گردد.
ماده پروپیلن گلیکول که به تازگی در ضد یخ ها به جای اتیلن گلیکول مورد استفاده قرار می‌گیرد، خطرات کمتری دارد و آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‌کند. به همین دلیل قیمت آن نیز کمی بالاتر است
معرفی علائمی که نشان می‌دهند ماشین نیاز به ضد یخ دارد!
زمانی که ماشین احتیاج به ضد یخ دارد یک سری علائم از خود نشان می‌دهد. شما باید این علائم را جدی بگیرید. زیرا وجود ضد یخ برای عملکرد صحیح ماشین یکی از ضروریات است. البته امروزه ضد یخ‌هایی به بازار آمدند که با ضد جوش ترکیب شده‌اند. این مایع در اصل خواص هر دوی این مواد را در کنار یکدیگر دارد. هم از یخ زدن جلوگیری می‌کند و هم از جوش آمدن ماشین. علائم زیر نشان دهنده نیاز ماشین به ضد یخ هستند.
- روشن شدن چراغ هشدار
- افزایش مصرف بنزین
- مشاهده مایع نارنجی، سبز یا صورتی زیر ماشین
- درست کار نکردن بخاری
- دماسنج ماشین دقیق کار نکند
آشنایی با انواع ضد یخ
انواع ضد یخ‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. برخی از ضد یخ‌ها روغنی بوده و برخی بر پایه الکل هستند. ضد یخ‌های روغنی برای خودروها کاربرد بیشتری دارند. زیرا ارزان‌تر هستند. در عین حال ضد یخ‌های الکلی کاربرد بیشتری دارند. همچنین در برابر تغییرات دما، چه سرما و چه گرما مقاوم‌تر هستند. اما قیمتشان به نسبت بالاتر است. در نتیجه کمتر از آن‌ها استفاده می‌شود. همچنین ضد یخ‌ها در رنگ‌های متنوع و مختلف در بازار وجود دارند. ضد یخ صورتی، آبی، سبز و … از انواع رنگ‌های ضد یخ هستند. برای آنکه بفهمید که کدام نوع از ضد یخ‌ها برای ماشین شما مناسب است، باید دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید. در این دفترچه انواع اطلاعات خودرو نوشته شده است. البته اگر شرایط مطالعه دفترچه راهنمای خودرو را ندارید می‌توانید از یک تعمیرکار با سابقه و حرفه‌ای در این زمینه کمک بگیرید.
بهترین برندهای ضد یخ در ایران کدامند؟
ضد یخ‌ها با توجه به برندشان کیفیت متفاوتی دارند. در اینجا قصد داریم که برخی از ضد یخ‌های پرفروش و پرطرفدار ایرانی و خارجی را معرفی کنیم.
- ضد یخ کاسپین:
همانطور که می‌دانید یکی از معروف‌ترین ضد یخ‌های ایرانی از برند کاسپین است. این محصول در عین حال که خاصیت ضد یخی دارد، به عنوان یک ضد جوش، ضد زنگ و ضد خوردگی عمل می‌کند. در واقع شما می‌توانید از این ضد یخ برای تمام فصول استفاده کنید. قیمت ضد یخ کاسپین با توجه به مقدار و لیتر آن، از حداقل ۱۰۰ هزارتومان شروع می‌شود.
- ضد یخ خودرو طیف سایپا:
سایپا یکی از برندهای شناخته شده در زمینه تولید خودرو و قطعات آن است. یکی از محصولاتی که این شرکت تولید می‌کند ضد یخ است. این محصول ضد یخ خودرو طیف سایپا نامیده می‌شود. بسیاری از تعمیرکاران حرفه‌ای ماشین معتقدند که این نوع از ضد یخ برای خودروهایی مانند پراید بهترین گزینه است.
- ضد یخ اسپیدی:
یکی دیگر از برندهای ایرانی شناخته شده در زمینه تولید محصولات مربوط به خودرو اسپیدی است. این شرکت یکی از بهترین و پرطرفدارترین ضد یخ‌های موجود در بازار ایران را تولید می‌کند. این محصول از مواد اولیه‌ای مانند اتیلن گلیکول و ترکیبات آلی تشکیل می‌شود. برخی از تعمیرکاران می‌گویند که از این ضد یخ می‌توان با خیال راحت برای خودروهای خارجی هم استفاده کرد. قیمت این محصول در بازار ایران با توجه به لیتر و اندازه آن از حداقل ۷۰ هزارتومان شروع می‌شود.
آیا ضد یخ باید تعویض شود؟
بله، ضد یخ موجود در موتور خودرو باید پس از مدتی استفاده تعویض گردد. با این حال برای برخی از افراد این سوال پیش می‌آید که دلیل تعویض ضد یخ چیست و چرا این ماده پس از مدتی باید جایگزین شود. مایع ضد یخ پس از مدتی استفاده و در اثر گرما یا سرمای شدید خاصیت خود را از دست می‌دهد و دچار خاصیت اسیدی می‌شود.
همین خاصیت اسیدی می‌تواند باعث ایجاد میزان بسیار کمی بار الکتریکی در این ماده شود و این بار، دلیل خوردگی فلزات و قطعات موجود در موتور خواهد شد. به این ترتیب مایعی که قرار بود از خوردگی فلزات جلوگیری کند اکنون باعث این اتفاق خواهد بود.
به همین دلیل زمانی که ضد یخ به این مرحله می‌رسد باید جایگزین گردد تا عملکرد موتور حفظ شود و قطعات آسیب نبینند.
زمان تعویض ضد یخ
اکنون که می‌دانیم دلیل تعویض ضد یخ چیست، بهتر است از زمان انجام این کار نیز مطلع شویم و به موقع تعویض را انجام دهیم. به طور کلی این زمان ممکن است برای هر خودرو متفاوت باشد و نمی‌توان زمان خاصی را برای آن در نظر گرفت.
برخی کارشناسان معتقدند حدودا هر 80 هزار کیلومتر باید ضد یخ را تعویض کرد. البته ابتدا باید آن را بررسی کنید و میزان اسیدیته ماده را اندازه بگیرید. برای انجام این کار می‌توانید به تعمیرگاه های معتبر مراجعه نمایید.
گاهی اوقات ضد یخ در اثر نشتی کاهش یافته و لازم است علت نشتی را بررسی و سطح ماده را به حالت اول برگردانید. نشانه هایی وجود دارند که می‌توانند شما را از مشکل در عملکرد ضد یخ و نیاز به تعویض یا اضافه کردن آن مطلع کنند.
- نشت ضد یخ در قسمت داخلی خودرو و استشمام بوی نسبتا شیرین (در قسمت جلوی پای مسافر)
- کثیفی و چربی قسمت داخلی شیشه های ماشین که با پاک کردن هم از بین نمی‌رود.
- ضعف گرمای بخاری
- روشن شدن چراغ هشدار
- خاموش شدن موتور (برخی خودرو ها در اثر افزایش حرارت ناشی از عملکرد نامناسب ضد یخ موتور را خودکار خاموش می‌کنند.)
- مصرف بیش از حد سوخت
تمامی این نشانه ها می‌توانند دلایل دیگری نیز داشته باشند و کاهش میزان ضد یخ و یا اسیدی شدن آن تنها یکی از دلایل بروز آن ها است. با این حال بهتر است پیش از مشاهده این نشانه ها خودتان هر چند وقت یکبار ضد یخ را بررسی نمایید و در صورت نیاز به آن اضافه و یا آن را تعویض کنید.
نکات خرید ضد یخ مناسب
در این بخش بررسی خواهیم کرد که ویژگی های بهترین ضد یخ چیست و چگونه باید ضد یخ مناسب برای هر خودرو را انتخاب کنید. امروزه ضد یخ های بسیار زیادی در انواع و حجم های مختلف و از برند های گوناگون در بازار موجود هستند. شما می‌توانید بر اساس نوع خودرو و بودجه خود ضد یخ مناسب را با توجه به نکات زیر انتخاب نمایید.
- به تطابق ضد یخ با خودرو و موتور آن توجه ویژه داشته باشید. نوع ضد یخ مناسب برای هر موتور را می‌توانید در دفترچه راهنما و یا توصیه های فروشنده بیابید.
- از نمایندگی های خودرو و یا فروشندگان لوازم یدکی و تعمیرکاران با تجربه کمک و مشاوره بگیرید.
- به کیفیت و اصل بودن برند ضد یخ دقت کنید.
- قیمت یا رنگ مایع را ملاک را قرار ندهید و به تطابق و کیفیت توجه بیشتری داشته باشید.
- ضد یخ را به موقع تعویض نمایید.
نتیجه گیری
در این مطلب بررسی کردیم که ضد یخ چیست و چگونه کار می‌کند. ضد یخ یکی از مواد مصرفی مورد نیاز برای هر خودرویی است و وجود آن برای عملکرد صحیح موتور و حفظ سلامت قطعات ضروری است. ضد یخ می‌تواند دمای انجماد آب را کاهش و دمای جوش آب را افزایش دهد.
به همین دلیل مایع خنک کننده موجود در موتور خودرو در دمای 100 درجه به جوش نمی‌آید و در صفر درجه نیز یخ نمی‌زند و می‌توانید در سرما و گرمای شدید با خیال آسوده به رانندگی ادامه دهید.
سوالات متداول
1-چرا استفاده از ضد یخ ضروری است؟
جوش آمدن و یا یخ زدن آب خنک کننده موجود در موتور خودرو می‌تواند بسیار خطرناک باشد و خودرو و سرنشینان را دچار مشکل کند. بنابراین در گرمای شدید و همچنین در دما های زیر صفر در زمستان، نیاز است که با کمک ضد یخ از جوشیدن و یخ زدن آب جلوگیری شود.
2-ضد یخ و آب باید با چه ترکیبی به موتور اضافه شوند؟
اگر ضد یخ خالص می‌خرید باید آن را با نسبت 50 به 50 با آب مقطر مخلوط کنید و سپس در جایگاه مخصوص بریزید. اگر سیال خنک کننده تهیه می‌کنید دیگر نیازی به اضافه کردن آب نیست و این ماده در واقع ترکیب ضد یخ با آب مقطر با نسبت صحیح است. به هیچ وجه ضد یخ خالص را بدون ترکیب با آب داخل جایگاه نریزید.
3-اگر ضد یخ تعویض نشود چه مشکلی به وجود می‌آید؟
ضد یخ در اثر استفاده مکرر دچار خاصیت اسیدی خواهد شد و این اسیدیته نیز کمی بار الکتریکی خواهد داشت. این بار الکتریکی باعث خوردگی فلزات داخلی موتور به خصوص آلومینیوم خواهد شد. اگر خوردگی فلزات و قطعات ادامه پیدا کند علاوه بر آسیب جدی به موتور ممکن است خود مایع خنک کننده یا ضد یخ هم دچار نشتی شوند و مشکلات بیشتری ایجاد کنند.