چرا موتور خودرو داغ می‌شود؟
یکی از مشکلات معمول و متداول در خودروها، داغ کردن موتور یا اصطلاحا جوش آوردن موتور است. در صورت نداشتن اطلاعات کافی از علت این مسئله، نگرانی بسیاری برای راننده ایجاد می‌شود. از صحنه‌های متداول خصوصا در روزهای گرم تابستان، خودروی ایستاده در کنار خیابان با کاپوت بالا است، که از آن بخار آب خارج می‌شود و راننده کم تجربه نمی‌داند چه کند. برای دانستن دلایل داغی موتور خودرو و راه‌های حفظ دمای مناسب موتور وسیله نقلیه با از سایت داسکو در ادامه این مقاله همراه باشید.
طبق قوانین فیزیک می‌دانیم که انرژی تولید شده در موتور وسیله نقلیه کاملا به انرژی مکانیکی تبدیل نمی‌شود و مقداری از آن تبدیل به گرما می‌شود. این گرما با داغ کردن موتور اتومبیل باعث آسیب به آن و از بین رفتن باقی قطعات موتور خودرو می‌شود.
دمای مناسب موتور خودرو
برای دانستن دمای مناسب موتور خودرو باید به نوع اتومبیل توجه داشت، پس به طور کلی نمی‌شود به صورت قطعی دمای نرمالی برای همه وسایل نقلیه تعیین کرد. اما به طور تقریبی دمای مناسب برای موتور بیشتر اتومبیل‌ها بین ۹۰ تا ۱۰۵ درجه سانتیگراد است. البته برای اتومبیل‌های مسابقه‌ای این دما بسیار متفاوت است و گاهی تا ۲۰۰ درجه هم می‌رسد.
تشخیص بالا رفتن دمای موتور
معمولا داغ شدن موتور اتومبیل، با بالا رفتن آمپر آب، بوی ناخوشایند سوختگی، داغی کاپوت و بیرون زدن بخار آب از داخل کاپوت همراه است. اما با توجه به چراغ هشدار که در تمام وسایل نقلیه موجود است، می‌توان تشخیص داد که دمای موتور یا دمای آب رادیاتور خودرو بالا رفته است.
در بعضی از مدل‌های جدید خودرو، چراغ هشدار هوشمند تعبیه شده‌است که بالا رفتن دمای موتور و گرم شدن بیش از اندازه آن را اطلاع می‌دهد. در وسایل نقلیه قدیمی‌تر، آمپر بالا رفتن دمای موتور وجود دارد، این آمپرها می‌توانند دیجیتال یا آنالوگ باشند. هر دو این مدل‌ها به صورت نسبی دمای موتور و آب رادیاتور را نشان می‌دهند.
در صورت داغ شدن موتور خودرو چه باید کرد؟
در صورتی که موتور خودرو شما داغ کرد، هر چه سریع‌تر اتومبیل را، ترجیحا در سایه، متوقف کنید، ولی آن را خاموش نکنید.
اگر کولر روشن است آن را خاموش کرده و بخاری را روشن کنید تا دمای موتور به اتاق منتقل و از شدت گرما کاسته شود.
در کاپوت را باز کنید. دقت کنید که ممکن است کاپوت داغ باشد، پس با دست خالی کاپوت را لمس نکنید و تلاش کنید با استفاده از ابزار مخصوص موجود در اطراف خود آن را باز کنید تا هوای گرم خارج شود.
روی موتور آب نریزید. بعضی از قسمت‌های موتور خودرو چدنی هستند. چدن در مقابل سرد و گرم شدن مقاوم نیست. ریختن آب بر روی موتور داغ باعث ترک خوردگی موتور وسیله نقلیه می‌شود. ولی با احتیاط روی رادیاتور آب بریزید تا از حرارت آن کم شود.
درپوش رادیاتور را ناگهانی باز نکنید، با استفاده از دستمال و یا دستکش مقاوم در برابر حرارت، درپوش رادیاتور را کمی شل کنید تا آب‌جوش و بخار خارج شود. دقت داشته باشید که آب و بخار رادیاتور بسیار داغ است.
دلایل داغ کردن موتور
داغ کردن موتور اتومبیل دلایل بسیاری دارد. در ادامه برخی از این دلایل را با هم بررسی می‌کنیم.
- خرابی ترموستات: ترموستات بین رادیاتور و موتور قرار دارد و جریان مایع خنک‌کننده را کنترل می‌کند. در صورتی که ترموستات خراب شود، کنترل دمای آب و خنک کننده از بین می‌ٰرود، در نتیجه دما در موتور بالا می‌رود و داغ می‌شود.
- خرابی فن رادیاتور: فن رادیاتور با هدایت هوا به سمت موتور، باعث خنک شدن آن می‌شود. اگر به هر نحوی عملکرد فن رادیاتور دچار اختلال شود، منجر به افزایش دمای موتور خواهد شد.
- اشکال در روغن موتور: وظیفه روغن موتور در خودرو روان کنندگی قطعات و خنک کردن آن‌ها است. اگر به هر دلیلی سطح روغن پایین بیاید و یا کیفیت خود را از دست بدهد، باعث داغ کردن موتور وسیله نقلیه می‌شود.
- خرابی واتر پمپ: فن رادیاتور با یک تسمه به واتر پمپ وصل می‌شود. واتر پمپ سرعت ورود مایع به رادیاتور را کنترل می‌کند، در صورت بروز هرگونه اشکال در این قطعه، آب و مایع خنک‌کننده به اندازه کافی و با سرعت مناسب جریان پیدا نمی‌کند و دما در موتور افزایش می‌یابد.
- خرابی واشر سرسیلندر: یکی از قطعات مهم موتور خودرو، واشر سرسیلندر است که وظیفه هماهنگی بین سیلندر و سرسیلندر را دارد و از نشت آب و روغن و ترکیب آن‌ها با هم از داغ کردن موتور خودرو جلوگیری می‌کند. اگر واشر سرسیلندر دچار آسیب و خرابی شود، ممکن است روغن یا آب وارد محفظه احتراق شده و باعث جوش آوردن اتومبیل می‌شود.
- تنظیم نبودن موتور: یکی از مهم‌ترین نکات نگه‌داری و ایمنی خودرو، تنظیم بودن موتور خودرو و کامل بودن عمل احتراق است. زمانی که موتور وسیله نقلیه تنظیم نباشد، با عملکرد ناقص، باعث گرم شدن بیش از حد موتور می‌شود. از نشانه‌های تنظیم نبودن موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: روشن شدن چراغ چک وسیله نقلیه، مصرف بیش از حد سوخت، لرزش موتور، ریپ زدن خودرو، عملکرد بد استارت،
- گرفتگی کاتالیست: اگر خروجی اگزوز مسدود باشد و کاتالیست به خوبی عمل نکند، موتور داغ می‌کند.
چرا آمپر آب نوسان دارد؟
اگر درجه آمپر آب کمی بالاتر از حد نرمال باشد، در صورت اطمینان از سلامت کامل خودرو، عوامل زیر می‌توانند باعث ایجاد نوسان شود.
- سنگین شدن خودرو: رانندگی با خودرو سنگین به دلیل وزن اضافه شده به آن فشار بیشتری به موتور وارد می‌کند، در نتیجه آمپر آب بالا می‌رود.
- رانندگی در هوای گرم: رانندگی در هوای گرم به علت استفاده از سیستم خنک‌کننده خودرو، باعث بالا رفتن دمای موتور می‌شود. البته این بالا رفتن آمپر و افزایش دمای جزئی ضرری برای وسیله نقلیه ندارد.
- حرکت در سربالایی: حرکت در سربالایی‌ها با توجه به فشار وارده بر موتور خودرو، باعث بالا رفتن دما در موتور می‌شود و آمپر را کمی بالا می‌برد.
- رانندگی در ترافیک: رانندگی در ترافیک با گاز و ترمز پی‌درپی، باعث بالا رفتن آمپر می‌شود.
- رانندگی در سرازیری: اگر در سرازیری‌ها با شیب ملایم از دنده سبک استفاده کنید، به علت پایین آمدن دور موتور، فشار کمی روی موتور اتومبیل خواهد بود. بنابراین، آمپر آب رادیاتور پایین‌تر از نرمال می‌اید.
- رانندگی با سرعت ثابت: اگر با سرعت یکسان و ثابت، بدون ترمزها پیاپی و تعویض دنده، رانندگی کرده باشید، متوجه پایین آمدن آمپر آب خواهید بود.
پس به صورت کلی می‌توان گفت، در صورتی که موتور خودرو تحت فشار باشد، آمپر آب رادیاتور بالاتر از نرمال قرار می‌گیرد. همچنین معکوس این قضیه نیز صادق است، یعنی وقتی موتور وسیله نقلیه تحت فشار زیادی نباشد، آمپر آب پایین‌تر از نرمال قرار می‌گیرد.
موارد مهم برای بررسی دوره‌ای خودرو
برای اطمینان از سلامت خودرو و جلوگیری از داغ کردن وسیله نقلیه موارد زیر را در بررسی‌های دوره‌ای چک کنید.
- تعمیر رادیاتور
- تعویض ترموستات
- تنظیم موتور
- تعویض واشر سرسیلندر
- بررسی سلامت لوله‌های سیستم خنک کننده
- تعویض واتر پمپ
- تعویض روغن موتور
چگونه از داغ شدن موتور خودرو جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بالا رفتن دما و گرم شدن وسیله نقلیه، خودرو خود را در سایه پارک کرده و حتما از سایه‌بان مناسب استفاده کنید. شیشه ماشین را کمی باز نگه دارید تا جریان هوای گرم تخلیه شود. به آمپر آب خودرو توجه کنید و در صورت بالا رفتن آن وسیله نقلیه را متوقف کرده و صبر کنید تا خنک شود. حتما از ضد یخ و ضد جوش استفاده کنید. از ضدیخ و ضدجوش استاندارد استفاده کنید. کندانسور و خروجی اگزوز را مرتب بررسی و تمیز کنید. رادیاتور خودرو را حداقل ماهی یکبار بررسی کنید و از سلامت آن مطمئن شوید. مهم‌ترین نکته اینکه درست و اصولی رانندگی کنید و از گاز و ترمزهای پیاپی بپرهیزید.
نتیجه گیری
همانطور که می‌دانید، موتور یک خودرو مهم‌ترین قسمت آن است و در صورتی که عملکرد آن دچار اختلال شود می‌تواند آسیب جبران ناپذیری ایجاد کند. پس حتما سرویس‌های دوره‌ای را به صورت منظم انجام دهید. در صورت بروز مشکل در هر یک از قطعات خودرو هر چه سریع‌تر آن را برطرف کنید. در صورت داغ کردن موتور وسیله نقلیه با توجه به نکاتی که در بالا گفته شد، اتومبیل را در یک مکان مناسب متوقف کنید. رانندگی با خودرویی که دمای آن بالا رفته حتی برای مسافت کوتاهی باعث آسیب جدی به قطعات حیاتی اتومبیل مانند سرسیلندر می‌شود. نکات ایمنی را جدی بگیرد و فراموش نکنید که ضررهای جانی، جبران ناپذیر هستند.