با بالا رفتن قیمت خودرو و افزایش انواع کلاه‌برداری برای فروش خودروهای کارکرده و فرسوده، باید آگاهانه به بررسی خودرو پرداخت و تمام نکات و قسمت‌های آن را بررسی کرد. یکی از ترفندهای افراد سودجو و کلاه‌بردار، دستکاری کیلومتر شمار خودرو، برای کم‌کار نشان دادن آن است. فروشنده متقلب با دستکاری کیلومتر شمار خودرو، کارکرد اتومبیل را پایین‌تر از واقعیت نمایش می‌دهد که خریدار نا‌آگاه را به خرید ترغیب کند. این پنهان‌کاری و تقلب، جدا از ضرر مالی گاها ممکن است ضررهای جانی نیز داشته باشد. اگر قصد خرید خودروی کارکرده را دارید، و نمی‌دانید که چگونه از صحت عدد نمایش داده شده بر روی کیلومتر شمار مطمئن باشید، این مطلب مناسب شما است.
کیلومترشمار چیست و در کدام قسمت خودرو قرار دارد؟
کیلومترشمار یا Odometer، وسیله‌ای برای نشان دادن مسافت طی شده در خودرو است. همان‌طور که می‌دانیم، مسافت طی شده در یک خودرو، کارکرد آن را نشان می‌دهد. به علاوه می‌توان گفت هر چه کارکرد کیلومتر یک خودرو کمتر باشد، عمر آن وسیله نقلیه کمتر است و برای مصرف کننده مناسب‌تر خواهد بود. یکی از رایج‌ترین سوالات برای مطرح کردن مشخصات خودرو، پرسش در مورد کیلومتر آن است. حتما این سوال را شنیده‌اید، «چند کیلومتر کارکرده؟» پس با یک نتیجه ساده می‌توان متوجه شد چرا دستکاری کیلومتر خودرو برای کلاه‌برداران سودمند است. محل قرار گیری کیلومترشمار در اکثر خودروها معمولا بین گیربکس و دیفرانسیل است و نمایش‌گر آن در قسمت پشت آمپر قرار دارد.
تاریخچه کیلومتر شمار
در طول تاریخ، اولین نمونه به ثبت رسیده از سنجش مسافت طی شده (کیلومتر شمار یا اودومتر Odometer) در یونان باستان بوده‌است. به‌علاوه شواهدی موجود است که در محدوده زمانی ۵۰ تا ۱۰۰ بعد از میلاد، نوعی مسافت سنج اختراع شده و برای کالسکه‌ها مورد مصرف قرار می‌گرفته است. البته اولین نمونه امروزی‌تر از کیلومتر شمارها، در آلمان و در سال ۱۸۱۷ اختراع شد. اما دفعه اول که از آن به طور رسمی استفاده شد، در سال ۱۸۴۰ و برای لوکوموتیو بوده‌است.
حالا که با تاریخچه کیلومتر شمار آشنا شدید، در ادامه این مقاله با داسکو همراه باشید تا نحوه تشخیص کیلومتر دستکاری شده خودرو را برایتان شرح دهیم.
انواع کیلومترشمار
کیلومتر شمار خودرو دو نوع مختلف دارد. کیلومتر شمار مکانیکی و کیلومترشمار الکترونیکی.
- کیلومتر شمار مکانیکی:
کیلومترشمارهای مکانیکی نوع قدیمی‌تر هستند که بر اساس چرخش یک چرخ‌دنده کار می‌کنند. این چرخ‌دنده با یک ضریب چرخش مشخصی، مثلا هر کیلومتر معادل ۱۵۰۰ چرخش، کار می‌کند و عددها را تغییر می‌دهد. کیلومتر شمار‌های مکانیکی ساده‌تر هستند و دستکاری آن‌ها راحت‌تر انجام می‌شود. امروزه کیلومتر شمار مکانیکی مورد مصرف قرار نمی‌گیرند.
- کیلومتر شمار الکترونیکی:
کیلومترشمارهای الکترونیکی یا دیجیتالی، سیستم پیچیده‌تری دارند و مسافت طی شده را به صورت الکترونیکی محاسبه می‌کنند. در این نوع از اودومتر، شمارش حرکت چرخ‌دنده، به وسیله یک سنسور محاسبه می‌شود و به سیستم کامپیوتر خودرو ارسال می‌گردد. برتری این نوع کیلومترشمار بر نوع مکانیکی آن، دقت بیشتر در محاسبه مسافت طی شده‌است. به‌علاوه دستکاری در کامپیوتر خودرو به راحتی امکان‌پذیر نیست و احتیاج به تبحر خاص دارد.
روش تشخیص دستکاری شدن کیلومتر شمار
دستکاری شدن کیلومترشمار خودرو یعنی هر اقدامی که به صورت عامدانه باعث قطع و یا تغییر در سیستم شمارش کیلومتر بشود و یا از عدد کارکرد کیلومتر خودرو بکاهد. هنگامی‌که برای خرید خودرو دست دوم و کارکرده اقدام می‌کنید، بهتر است کیلومتر شمار خودرو مورد نظرتان را خوب بررسی کنید. تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو، سخت است اما نه غیر ممکن. در ادامه با ما همراه باشید تا نکات مهمی درباره نحوه تشخیص کیلومتر دستکاری شده خودرو را به شما بگوییم. برای این کار حتما موارد زیر را به دقت بررسی کنید.
اسناد خودرو:
اسناد و مدارک خودرو را با دقت بررسی کنید، مخصوصا دفترچه خودرو. به تاریخ‌ها توجه کنید، هر گونه مغایرت را در نظر داشته باشید و دلیل آن را از مالک بپرسید.
بررسی سال تولید و مسافت طی شده:
یکی از اولین بررسی‌ها می‌تواند مقایسه سال تولید خودرو با میزان کیلومتر کارکرد آن باشد. اگر مسافت طی شده با سال تولید هماهنگ نیست و خیلی کمتر است، می‌تواند نشانه دستکاری در کیلومتر شمار باشد.
بررسی سرویس دوره‌ای:
در بررسی‌های دوره‌ای خودرو، اطلاعات کیلومتر ثبت می‌شود. پس می‌توان با بررسی کیلومتر ثبت شده در آخرین سرویس دوره‌ای، با کیلومتر حال حاضر، می‌توان به دستکاری شدن کیلومترشمار پی برد.
توجه به قطعات تعویضی:
اگر بعضی از قطعات مهم خودرو به تازگی و بدون دلیل موجه از سوی مالک، تعویض شده باشند، می‌تواند شک برانگیز باشد.
بررسی رادیاتور:
رادیاتور خودرو تقریبا هر ۱۵۰هزار کیلومتر تعویض می‌شود. به تعویض زود هنگام آن شک کنید.
بررسی دیسک ترمز:
دیسک ترمز به صورت میانگین، هر ۵۰هزار کیلومتر تعویض می‌شود. البته این زمان بسته به سبک رانندگی، کمی کمتر یا بیشتر هم می‌شود. تعویض دیسک را با کارکرد کیلومتر مقایسه کنید. ممکن است دستکاری در کیلومتر انجام شده باشد.
بررسی اتاق و کابین خودرو:
اتاق خودرو را بررسی کنید، شرایط ظاهری فضای داخلی خودرو را با سن آن مطابقت دهید. ، خط و خش‌های دور فرمان، پیچ‌های باز شده می‌توانند مشکوک باشند.
با خودرو رانندگی کنید:
قبل از خرید خودرو کارکرده حتما با آن رانندگی کنید. سرعت خودرو را در هنگام روشن بودن سیستم تهویه، هم سرمایی و هم گرمایی بررسی کنید. به سیستم تعلیق و توازن خودرو دقت کنید. همچنین به کارکرد اعداد کیلومتر شمار را توجه کنید، از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.
بررسی لاستیک خودرو:
البته تعویض لاستیک عوامل متعددی دارد. اما در عین حال تعویض لاستیک با کارکرد کیلومتر پایین کمی شک برانگیز است. دقت کنید که بر روی لاستیک تاریخ تولید حک شده، تاریخ تولید آن باید با سن خودرو مطابقت داشته باشد.
دیاگ:
یکی از راه‌کارهای ارائه شده توسط متخصصین، استفاده از دیاگ، یا دیاگ زدن است. دستگاه دیاگ با اتصال به سیستم کامپیوتر خودرو ECU، اطلاعات مربوط به انواع مشکلات در سیستم‌های خودرو را نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند در تشخیص دستکاری کیلومتر کمک کند.
استفاده از کارشناس:
بررسی موارد بالا شاید برای بسیاری از ما کار پیچیده‌ای باشد. اما کارشناسان ماهر و متخصص، می‌توانند بسیار از نکات را به راحتی بررسی کنند. به علاوه با توجه به دانش و شناخت از انواع سیستم‌های خودرو، در هنگام رانندگی با آن متوجه انواع مشکلات خودرو مورد نظر شما می‌شوند.
برای مطالعه بیشتر مقاله چک لیست بررسی برای خرید خودرو دست دوم را بخوانید.
کیلومتر شمار دستکاری شده و نحوه برخورد با آن
با توجه مطالب قبلی، اگر قصد خرید خودرو کارکرده را دارید، از یک فرد با تجربه و یا کارشناس خودرو کمک بگیرید. در صورتی که به موردی شک کردید، در ابتدا از مالک خودرو راجع به آن سوال بپرسید. ممکن است تعویض یا تعمیر قطعات و قسمت‌های مختلف خودرو علت معقولی داشته باشند. اما اگر شک دارید که خودرو مورد نظر شما دستکاری شده‌است، از خرید آن صرف نظر کنید. فقط در صورت داشتن مدرک معتبر مبنی بر دستکاری صورت گرفته بر روی کیلومتر شمار، با کمک وکیل می‌توانید شکایتی، مبنی بر کلاه‌برداری ثبت کنید. البته در قوانین موجود، هرگونه دستکاری در کیلومتر شمار جرم است و در صورت اثبات، متخلف به حبس محکوم می‌گردد.
نتیجه گیری
با توجه به بازار گرم خرید و فروش خودروهای کارکرده و قیمت بالای خودرو، کلاه‌برداران و افراد سودجو، با دستکاری در کیلومتر خودرو سعی در بالا بردن قیمت آن دارند. همچنین با کلام قانع کننده خود خریدار را برای خرید خودرو دستکاری شده قانع می‌کنند. خرید این نوع خودروها ممکن است باعث ضرر مالی و جانی شود. پس بهترین راه‌کار کمک گرفتن از کارشناسان خودرو و افراد ماهر است.