دیسک و صفحه کلاچ چیست؟
ممکن است شما از آن دسته از افراد خاصی باشید که اطلاعات کاملی از قطعات و قسمت‌های خودرو دارند. اما بیشتر افراد اطلاع و آگاهی چندان دقیقی از قطعات خودرو و نحوه عملکرد آنها ندارند. به عنوان راننده، یا علاقمند به سیستم‌های خودرو، نیاز است که با قسمت‌های مهم وسیله نقلیه آشنا باشید. در این مطلب به نشانه‌های اتمام دیسک و صفحه در خودرو می‌پردازیم با ما در سایت داسکو همراه باشید.
دیسک و صفحه کلاچ در تمامی وسایل نقلیه وجود دارد. وظیفه آنها انتقال و کنترل نیرو از موتور به گیربکس و بعد چرخ‌هاست. در حقیقت ارتباط بین موتور و گیربکس را برقرار می‌کند.
در اتومبیل‌های گیربکس اتومات، با فشردن پدال گاز برای بالا بردن سرعت، یا در زمان ترمزگیری برای کاهش سرعت، دیسک و صفحه کلاچ انتقال نیرو به گیربکس را قطع کرده و با تعویض دنده به صورت اتوماتیک، دوباره اجازه می‌دهند نیرو منتقل شود.
در خودروهای گیربکس معمولی، هم مانند گیربکس اتومات، دیسک و صفحه کلاچ همان عملکرد انتقال نیرو را بر عهده دارند، اما راننده با فشردن پدال کلاچ و نگه داشتن آن، عامل اصلی این قطع و وصل کردن است.
علائم تمام شدن دیسک و صفحه کلاچ
مانند هر قطعه مصرفی دیگری در خودرو، صفحه کلاچ هم با گذشت زمان و رانندگی نامناسب از بین می‌رود و لنت آن فرسوده می‌گردد. اما دیسک کلاچ به ندرت دچار فرسایش و آسیب می‌شود. اما باید بدانید که در زمان تعویض هر دوی این قطعات با هم تعویض می‌گردد. خرابی و فرسایش دیسک و صفحه کلاچ علائم و نشانه‌هایی دارد توجه به آنها بسیار مهم است. در ادامه این علائم و نشانه‌ها را با هم بررسی می‌کنیم.
- مشکل در تعویض دنده:
یکی از مهم‌ترین علائم دیسک و صفحه کلاچ فرسوده، مشکل در تعویض دنده است. درست جا نرفتن دنده، خصوصا هنگام آغاز حرکت، زمانی که راننده می‌خواهد اتومبیل را در دنده یک بگذارد. همچنین زمان دنده عقب. در این حال راننده باید پدال کلاچ را تا انتها فشار دهد تا بتواند دنده را تغییر دهد.
- بوی سوختگی:
یکی دیگر از نشانه‌های اتمام دیسک و صفحه کلاچ، بوی سوختگی است. این بو معمولا در ترافیک سنگین بیشتر هم می‌شود. وقتی صفحه کلاچ فرسوده باشد، گرما و اصطکاک بیشتری تولید می‌کند، به همین دلیل بوی ناخوشایندی تولید می‌شود.
- کاهش شتاب:
وقتی صفحه کلاچ فرسوده باشد، درگیری با فلایویل کامل نمی‌شود. این عدم درگیری کامل به از دست رفتن توان موتور منجر شده و شتاب را کاهش می‌دهد.
- سفتی پدال کلاچ:
اگر در هنگام تعویض دنده راننده دچار مشکل شده و پدال کلاچ سفتی بیش از حالت معمول دارد، مشکل از خرابی دیسک و صفحه است.
- سر خوردن کلاچ:
وقتی صفحه کلاچ نتواند به درستی چرخش فلایویل را کنترل کند، دور موتور بالا می‌رود ولی شتاب همچنان کم است. در این حالت اصطلاحا کلاچ سر می‌خورد و این عمل یکی از نشانه‌های اتمام دیسک و صفحه کلاچ است.
- عملکرد ضعیف در سربالایی:
با فرسایش و خرابی دیسک و صفحه کلاچ، شتاب خودرو پایین می‌آید. این کاهش شتاب در سربالایی‌ها بیشتر نمود پیدا می‌کند. وقتی هنگام رانندگی در سربالایی، اتومبیل شتاب ندارد، در این حالت راننده مجبور به کم کردن دنده یا معکوس کشیدن، است. حالا با فشردن بیشتر پدال گاز، خودرو بکس و باد (بکسوات) می‌کند.
- صدای غیر عادی:
اگر زمان تعویض دنده صداهای غیر عادی مانند جیغ و خراش به گوش برسد، یکی دیگر از نشانه‌های اتمام دیسک و صفحه کلاچ است.
- پدال کلاچ لرزان:
در زمان فرسودگی صفحه کلاچ، ارتباط ناهمواری بین دیسک کلاچ و فلایویل برقرار می‌شود. این ارتباط لرزش‌های ایجاد می‌کند که از طریق پدال کلاچ احساس می‌شود.
- کلاچ کششی:
کلاچ کششی وقتی اتفاق می‌افتد که با وجود فشردگی کامل پدال کلاچ، صفحه کلاچ کامل باز نشود. این عمل باعث سائیدگی کل اجزای کلاچ می‌شود.
- افزایش مصرف سوخت:
افزایش مصرف سوخت دلایل بسیاری دارد، اما یکی از نشانه‌های اشکال در سیستم گیربکس، خصوصا فرسایش صفحه کلاچ هم هست.
عوامل از بین رفتن دیسک و صفحه کلاچ
همانطور که گفتیم، دیسک و صفحه کلاچ ارتباط موتور با گیربکس را برقرار می‌کند. دیسک و صفحه کلاچ جزء قطعات پر مصرف خودرو هستند. برای حفظ سلامت و مصرف بهینه این قطعات رعایت نکاتی چند ضروری است. بعضی از این عوامل را در ادامه معرفی می‌کنیم.
- سبک رانندگی نامناسب:
توجه به سبک رانندگی بسیار مهم است. بسیاری از رانندگان، مخصوصا رانندگان تازه‌کار، بدون توجه و با حرکات روتین رانندگی می‌کنند. بعضی از این عادت‌ها را باید در اسرع وقت اصلاح و حذف کرد. برای بهبود سبک رانندگی به نکات زیر توجه کنید:
۱)دنده مناسب: دقت کنید دنده را متناسب با سرعت خودرو تعویض کنید. در سربالایی‌ها و سراشیبی‌ها با استفاده از دنده مناسب اتومبیل خود را کنترل کنید.
۲)محل قرارگیری پا: یکی از مهم‌ترین دلایل فرسایش صفحه کلاچ، قرار دادن دائمی پا بر روی پدال کلاچ است. این عمل حتی در زمانی که راننده اصطلاحا پا را به پدال کلاچ آویزان کرده، هم باعث درگیری دیسک و صفحه و کل سیستم گیربکس است که باعث فرسودگی سریعتر این قطعات می‌شود. بعد از تعویض دنده، سریعا پا را از روی پدال کلاچ بردارید.
۳)استفاده ار پدال کلاچ: پدال کلاچ را به آرامی بفشارید و رها کنید. با فشردن و رها کردن ناگهانی پدال کلاچ، ضربه‌ای به سیستم گیربکس، مخصوصا دیسک و صفحه کلاچ، وارد می‌کنید که به مرور زمان باعث فرسایش آن‌‌ّها می‌شود.
- شرایط رانندگی سخت:
رانندگی در ترافیک سنگین، رانندگی در مسیرهای پرشیب و کوهستانی، حمل بار بیش از حد را می‌توان شرایط سخت رانندگی نامید. در این شرایط توجه داشته باشید که بیش از اندازه به خودرو فشار وارد نکنید.
- بررسی دوره‌ای و تعمیر و تعویض به موقع:
با بررسی دوره‌ای خودرو از سلامت کل قطعات و سیستم‌های آن اطمینان حاصل کنید. در صورتی که با خرابی و آسیب قطعه‌ای روبه‌رو شدید، سریعا آن را تعمیر و تعویض کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کرده‌باشید.
زمان تعویض دیسک و صفحه کلاچ خودرو
معمولا توصیه می‌شود که دیسک و صفحه کلاچ را با توجه به سبک و شرایط رانندگی، بین ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر تعویض کرد. اما با بررسی دوره‌ای خودرو، می‌توان بهترین زمان تعویض را تعیین کنید.
عوارض عدم تعویض دیسک و صفحه کلاچ فرسوده
در زمانی که متوجه فرسودگی دیسک و صفحه کلاچ خودرو شده‌ایم باید جهت تعویض اقدام کنیم. عدم تعویض به موقع این قطعات، ممکن است باعث آسیب به فلایویل و سایر قطعات سیستم گیربکس شود. ممکن است تعویض دنده امکان‌پذیر نباشد. با توجه به قطعات مختلفی که در سیستم گیربکس وجود دارد، احتمال آسیب به هر کدام از آنها بالاست. پس با تعویض به موقع، در مراکز و تعمیرگاههای معتبر، از بالا رفتن هزینه جلوگیری کنید.
نتیجه گیری
با توجه به مطالبی که در بالا آمده‌است، می‌توان گفت سبک بد رانندگی در فرسودگی قطعات خودرو، خصوصا قطعات گیربکس، موثر است. پس سبک رانندگی خود را اصلاح کنید. از رانندگی پر خطر بپرهیزید. تیک‌اف و بکسوات، علاوه بر دیسک و صفحه کلاچ، سایر قسمت‌های دیگر خودرو، مانند لاستیک را هم دچار فرسودگی می‌کند. نشانه‌ها را جدی بگیرید. در صورتی‌که متوجه نشانه‌های اتمام دیسک و صفحه کلاچ شدید، به نمایندگی‌ها و تعمیرگاههای مجاز مراجعه کنید و از اصل بودن قطعات مورد استفاده مطمئن شوید.