همه چیز در مورد شمع خودرو
بیشتر افراد به سیستم‌های تولید نیروی خودرو، مانند سیستم برق خودرو توجه نمی‌کنند. اکثر ما اطلاع چندانی از این قطعات و جزئیات آن‌ها نداریم و نحوه کار آن‌ها را نمی‌دانیم. با این حال این قطعات نقش فوق‌العاده مهمی در عملکرد خودرو دارند. همین بس که بدون آن‌ها خودرو اصلا روشن نخواهد شد. یکی از مهم‌ترین قطعات سیستم برق خودرو شمع‌ها هستند، که خود از بخش‌های مختلف مانند وایر شمع تشکیل شده‌اند. در این مطلب از سایت داسکو با نگاه دقیق‌تر به معرفی وایر شمع خودرو می‌پردازیم و علت اهمیت آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
برای بررسی وایر شمع خودرو ابتدا باید در مورد شمع خودرو بیشتر بدانیم. در سیستم برق خودرو قطعاتی هستند به نام شمع که وظیفه جرقه‌زنی را بر عهده دارند. شمع‌ها در بالای سیلندر، روی سر سیلندر قرار دارند. می‌توان گفت که شمع‌ها همان چیزی هستند که جرقه را تامین می‌کنند تا مخلوط هوا و سوخت را مشتعل شود و انفجار ایجاد کند. این انفجار باعث تولید نیرو در موتور می‌شود. این قطعات کوچک قبل از خراب شدن میلیون‌ها بار جرقه می‌زنند و احتراق ایجاد می‌کنند. زمان تعویض شمع‌ها حدود ۵۰ هزار کیلومتر یا بعد از ۵ سال است. تعداد شمع‌ها در هر خودرو بر اساس سیلندر آن است. به عنوان مثال خودرو ۴ سیلندر دارای ۴ شمع است.
معرفی وایر شمع خودرو
وایر شمع خودرو یا کابل احتراق، قسمتی از سیستم برق خودرو است که برق ولتاژ بالا را از باتری، کوئل و دلکو به شمع منتقل می‌کند. به این صورت که برق تولید شده در باتری، با افزایش ولتاژ در دلکو و کوئل، به وسیله وایرها به شمع خودرو انتقال می‌یابد. وایرها در حقیقت سیم‌های انتقال برق هستند. بهتر است بدانیم که منظور از برق ولتاژ بالا بسته به نوع سیستم جرقه‌زنی، چیزی معادل ۵ هزار ولت تا ۱۰ هزار ولت است.
وایر شمع خودرو برق را برای ایجاد جرقه و احتراق به شمع منتقل می‌کند. فرسودگی وایرها باعث نرسیدن برق کافی برای جرقه‌زنی در شمع می‌شود و جرقه‌زنی ضعیف باعث کاهش عملکرد موتور می‌شود.
به طور کلی می‌دانیم که برای انتقال برق، به رابطی رسانا احتیاج داریم. پس وایرها رسانا هستند. در ساخت وایر شمع خودرو، از یک سیم یا مفتول استفاده می‌شود که با چند لایه از مواد عایق کننده متفاوت پوشانده شده‌است.
در دو سر وایر شمع یا کابل احتراق، رابط‌های وجود دارد، که در مقابل گرد و غبار و رطوبت حساس هستند و باید مورد محافظت قرار بگیرند. به همین دلیل با درپوش‌های ویژه‌ای پوشانده شده‌اند.
اجزاء وایر شمع خودرو
اگر بخواهیم اجزاء وایر را معرفی کنیم در ابتدا باید بگوییم که وایر شمع از لایه‌های مختلفی تشکیل شده‌است. برای معرفی آن باید به ترتیب از درونی‌ترین لایه شروع کنیم.
- کاهنده پارازیت: درونی‌ترین بخش سیم وایر است که از ایجاد نویز و پارازیت جلوگیری می‌کند.
- رسانا: لایه رسانا، دور لایه کاهنده پارازیت قرار دارد و جریان برق را منتقل می‌کند.
- بافت تقویت کننده: این لایه که از الیاف تشکیل شده و خاصیت ارتجاعی دارد، استحکام کابل را افزایش می‌دهد.
- عایق: به دور دو لایه قبلی لایه عایق است که برای محافظت از آن‌ها در برابر حرارت و گرمای موتور کاربرد دارد. همچنین از هدر رفت انرژی جلوگیری می‌کند.
- روکش سیلیکونی: آخرین و بیرونی‌ترین لایه است که از تمامی لایه‌های قبلی محافظت می‌کند.
آشنایی با انواع وایر
انواع وایر خودرو را می‌توان به صورت کلی به ۳ دسته تقسیم کرد. این دسته‌ها از نظر ساختار یکسان هستند ولی جنس قسمت‌های داخلی آن متفاوت است.
- وایر شمع سیمی: در وایرهای سیمی جنس رسانا از مس یا فولاد است. این نوع وایر در برابر خم‌شدگی مقاومت دارند. یکی از ایرادهای وایرهای سیمی، ایجاد نویز و پارازیت بالا است که عملکرد ECU را دچار اختلال می‌کند. امروزه استفاده از وایرهای سیمی منسوخ شده‌است.
- وایر شمع ابریشمی: در وایرهای ابریشمی جنس رسانا از سیلیکون و لاتکس است. این دو لایه روی هم قرار می‌گیرند و بر روی آن‌ها لایه کاهنده پارازیت می‌آید. در این نوع وایر، جنس لایه کاهنده پارازیت از ابریشم است، به همین دلیل پارازیت و نویز اضافه ایجاد نمی‌کند. وایرهای شمع ابریشمی، مورد مصرف زیادی در خودروها دارند ولی به دلیل مقاومت بالا، برق کافی به شمع نمی‌رسد و عملکرد موتور دچار اختلال می‌شود.
- وایر شمع بوبین‌دار: جنس رسانا در وایرهای شمع بوبین‌دار، از نیکل یا کروم است. نیکل یا کروم به صورت سیمی نازک و فنری شکل به دور بوبین یا فریت پیچیده می‌شود. این نوع وایر شمع خودرو با داشتن مقاومت پایین، سرعت انتقال برق را افزایش می‌دهد. به علاوه نه تنها مشکل افت ولتاژ ندارد، بلکه با عملکرد بالای لایه نویزگیر، در ECU اختلال ایجاد نمی‌کند. وایرهای بوبین‌دار پرمصرف‌ترین نوع وایر شمع خودرو و بهترین آن‌هاست.
محل نصب وایر شمع خودرو
وایر شمع خودرو بین کوئل و شمع قرار دارد. محل اتصال وایر از هر دو طرف با درپوش پلاستیکی مورد محافظت قرار می‌گیرد. این درپوش‌ها از نفوذ رطوبت یا گرد و غبار به داخل وایر یا شمع جلوگیری می‌کنند..
علائم خرابی وایرها
وایر شمع خودرو یک قطعه مصرفی است که بعد از مدتی فرسوده می‌شود و نیاز به تعویض دارد. البته تاریخ مصرف وایر بر روی بسته‌بندی آن ثبت شده‌است. به علاوه با توجه به بعضی نشانه‌ها و علائم می‌توانید برای تعویض آن مراجعه کنید. این نشانه‌ها می‌تواند موارد زیر باشد:
- ریپ زدن موتور
- کپ کردن خودرو
- استارت بد خودرو در سرما
- تغییر در شتاب خودرو
- افت قدرت موتور در سربالایی‌ها
- سوختن وایر
- افزایش دمای موتور
- خام‌سوزی
- افزایش خروج دود از اگزوز
- افزایش نامتعارف مصرف سوخت
- ذوب شدن شمع‌ها
در صورتی که با هر کدام از این نشانه مواجه شدید، باید بدانید که احتمال خرابی وایر شمع خودرو وجود دارد و باید برای تعویض آن به تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.
وایر شمع با کیفیت چه ویژگی‌هایی دارد؟
یک وایر شمع خوب و مناسب ویژگی‌هایی دارد که با دانستن آن‌ها می‌توان برای خرید اقدام کرد. در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
طول عمر وایر شمع باید با شمع برابر باشد تا بتوان آن‌ها را همزمان تعویض کرد.
وایر شمع خودروی مناسب باید تحمل گرمای زیادی را که موتور خودرو تولید می‌کند داشته‌باشد.
وایر شمع باید رسانای خوبی باشد و برق را به خوبی انتقال دهد. همچنین اگر وایر از مقاومت الکتریکی بالایی برخوردار باشد، پارازیت و نویز ندارد.
داشتن حالت ارتجاعی مناسب هم از یکی از ویژگی‌های مهم یک وایر شمع با کیفیت است.
نحوه نگه‌داری از وایر شمع خودرو
نگه‌داری مناسب از وایر شمع خودرو باعث می‌شود تا در طول عمر مفید عملکرد خوبی داشته‌باشند. با رعایت چند نکته می‌توان به بهترین نحوه از وایر شمع خودرو محافظت کرد.
از بریدن کابل و دوباره وصل کردن آن به درپوش خودداری کنید.
هرگز وایر را خم نکنید.
مواظب باشید وایرها دچار حالت شکستگی نشوند.
به علائم سوختگی وایرها دقت کنید و دقت کنید برای مدت طولانی در برابر حرارت و گرما قرار نگیرند.
از زخمی شدن و پارگی سیم کابل یا وایر شمع بپرهیزید.
وایرهای شمع را از برند‌های معتبر انتخاب کنید.
نتیجه‌گیری
به جرات می‌توان گفت که وایر شمع یکی از قسمت‌های مهم سیستم احتراق و جرقه‌زنی خودرو است. در صورت خرابی یا آسیب این قطعات، عملکرد موتور کاهش می‌یابد. با توجه به عمر مفید بالا و قیمت مناسب آن، در صورت خرابی امکان تعویض آن سخت نیست. پس اگر با هر کدام از نشانه‌ها ذکر شده در این مطلب روبه‌رو شدید، حتما برای تعویض این قطعه به تعمیرگاه‌های مجاز خودرو مراجعه کنید.