امروزه برای استفاده بهینه از خودروها و جلوگیری از آسیب و فرسودگی قطعات وسایل نقلیه و کاستن از هزینهها، باید از عملکرد قطعات و سیستمهای تشکیل دهنده اتومبیل اطلاع داشته باشید و با استفاده از این اطلاعات، برای خرید قطعه و مواد مصرفی خودرو اقدام کنید. آیا میدانید سیستم خنک کننده خودرو چیست و عملکرد آن چگونه است؟ یا میدانید چرا باید از ضد یخ و مایع خنک کننده رادیاتور استفاده کرد؟ در این مطلب از سایت داسکو با هم به بررسی موارد فوق میپردازیم و انواع ضد یخ و آب رادیات را معرفی میکنیم.
موتور برای تولید انرژی سوخت را میسوزاند. در این پروسه، بخشی از انرژی به گرما تبدیل میشود. قسمتی از این گرما در موتور باقی میماند و قسمتی از طریق اگزوز خارج میشود. اگر این گرما در محفظه موتور بماند، دمای موتور بالاتر از حد مجاز میرود و باعث آسیب به قطعات مختلف میشود. سیستم خنک کننده از قطعات مختلفی مانند رادیاتور، ترموستات، پمپ آب، فن رادیاتور و مخزن مایع خنک کننده تشکیل شدهاست. با بالا رفتن دما در موتور سیستم خنک کننده وارد عمل شده و با به گردش در آوردن مایع خنک کننده، دما را پایین میآورد.
یکی از قطعات سیستم خنک کننده موتور خودرو، رادیاتور است. رادیاتور از شبکه لولهها تشکیل شدهاست که مخزنی برای گردش مایع دارد تا از گرم و سرد شدن بیش از حد استاندارد موتور جلوگیری کند. آب رادیاتور، در واقع آب معمولی یا حتی آب مقطر هم نیست. برای بالا بردن نقطه جوش و نقطه انجماد آب رادیاتور، ترکیبی مورد نیاز است که هم این خصوصیات را داشته باشد و هم از خوردگی و فرسودگی قطعات موتور خودرو جلوگیری کند. برای رسیدن به این منظور، آب مقطر را با ترکیبی از اتیلن، گلیکول و پروپیلن به صورت ۵۰/۵۰ مخلوط میکنند. پس میتوان گفت آب رادیاتور همان مایع خنک کننده است.
بسیار از افراد تفاوت بین مایع خنک کننده و ضد یخ را نمیدانند و فکر میکنند هر دو اینها یکی است. اما باید بدانید که مایع خنک کننده همان ضد یخ نیست. مایع خنک کننده از ترکیب ضد یخ، آب مقطر و الکل تشکیل شده است. الکل به کار رفته در مایع خنک کننده معمولا اتیلن گلیکول است.
استفاده از ضد یخ در مایع خنک کننده موتور وسیله نقلیه فواید بسیار دارد و لازم است. همانطور که میدانید آب در دمای صفر درجه یخ میزند، اما با اضافه کردن ضد یخ به آن تا -۳۷ درجه در برابر یخزدگی مقاوم است. ضد یخ علاوه بر محافظت آب رادیاتور در برابر سرما، از جوش آمدن آن با بالا رفتن دما نیز جلوگیری میکند. باید گفت که با اضافه کردن ضد یخ به آب رادیاتور، نقطه جوش آن به چیزی بالاتر از ۲۴۰ درجه سانتیگراد میرسد.
استفاده از ضد یخ علاوه بر بالا بردن مقاومت آب رادیاتور در مقابل یخزدگی و جوش آوردن، فواید دیگری هم دارد. از آن جمله میتوان به جلوگیری از زنگزدگی و خوردگی قطعات موتور، جلوگیری از تجزیه و تبخیر مایع خنک کننده و جلوگیری از پوسیدگی قطعات غیر فلزی، اشاره کرد.
ضد یخها به دو صورت مختلف دستهبندی میشوند. یک بر اساس ترکیبات و دو بر اساس رنگ.
دستهبندی ضد یخ بر اساس ترکیب
ضد یخها بر اساس ترکیبات به دو دسته ضد یخ پایه الکلی و ضد یخ پایه روغنی دسته بندی میشوند.
ضد یخ پایه روغنی در برابر گرما مقاوم است، و از آسیب رسیدن به قطعات موتور جلوگیری میکند. همچنین عمر مفید بالای دارند.
ضد یخ پایه الکلی، نسبت به ضد یخ پایه روغنی قیمت بیشتری دارد اما عمر مفید آن کمتر است. این ضد یخ هم در برابر گرما و هم در برابر سرما مقاومت بالایی دارد و برای تمام فصول مناسب است.
قدیمیترین و ارزانترین نوع ضد یخ، ضد یخ آبی است. این ضد یخ ماندگاری بالایی ندارد. همچنین باید گفت که نقطه انجماد و نقطه جوش آن پایین است. اکنون این ضد یخ از رده خارج شدهاست.
ضد یخ سبز یا G11 ، حدود ۲ سال ماندگاری دارد. در ترکیبات آن از اسید کربوکسیلیک بکار رفته که از خوردگی فلزات به میزان موثری جلوگیری میکند.
میتوان گفت که ضد یخ قرمز یکی از بهترین انواع ضد یخ است. نقطه جوش و انجماد بالایی دارد. عمر مفید آن حدود ۵ سال است. البته به علت دارا بودن کربوکسیلات در ترکیبات آن، برای رادیاتورهای آلومینیومی کاربرد ندارد.
ضد یخ بنفش نسبتا جدید است. این ضد یخ در سال ۲۰۱۲ به بازار عرضه شد. در ترکیبات این مایع، از پروپیلن گلیکول استفاده شدهاست،. استفاده از این ماده، نقطه انجماد و نقطه جوش را در ضد یخ بنفش افزایش دادهاست. از عمر مفید بالایی برخوردار است. اما قیمت بالایی نیز دارد.
به مرور زمان و گردش مایع خنک کننده در موتور، کمکم خاصیت خود را از دست داده و اسیدی میشود. اگر حتی به مقدار کم مایع خنک کننده حالت اسیدی به خود بگیرد، قسمتهای فلزی موتور دچار خوردگی شده و به موتور آسیب جدی وارد میشود.
در وسایل نقلیه متفاوت، زمان تعویض آب رادیاتور بسته به مدل و برند خودرو متغیر است. پس برای تعیین زمان مناسب تعویض آب رادیاتور باید به دفترچه راهنمای هر خودرو مراجعه کرد.
بررسی و تعویض مواد مصرفی خودرو، مانند آب رادیاتور یا مایع خنک کننده، برای حفظ سلامت و جلوگیری از فرسودگی وسیله نقلیه لازم و ضروری است. برای انتخاب و خرید ضد یخ مناسب، با توجه به دفترچه راهنمای خودرو، اقدام کنید. اگر خودتان مهارت لازم را برای تعویض آب رادیات دارید، نکات ایمنی را جدی بگیرید تا از متحمل هزینههای اضافه و آسیب بیشتر نشوید. توصیه ما این است که به تعمیرگاههای مجاز و مکانیکهای ماهر مراجعه کنید.